محمدتقی فیض بخش - بخش تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان گلستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، گرگان، ایران

به منظور تعیین اثر تراکم بوته بر عملکرد کمی و کیفی هیبریدهای علوفه ای سورگوم، آزمایشی در ایستگاه تحقیقات کشاورزی انبارالوم در استان گلستان به مدت دو سال (1389 و 1390) اجرا شد. این آزمایش به صورت فاکتوریل و بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار اجرا شد. فاکتور اول پنج هیبرید سورگوم علوفه ای و فاکتور دوم تراکم بوته در سه سطح 167، 208 و 278 هزار بوته در هکتار بودند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اثر تراکم بوته و هیبریدها بر همه صفات معنی دار بود. مقایسه میانگین ها نشان داد که با کاهش تراکم بوته، تعداد پنجه در بوته و قطر ساقه افزایش یافت و بیشترین تعداد پنجه از تراکم 167 هزار بوته در هکتار به تعداد سه پنجه در هر بوته به دست آمد. با افزایش تراکم بوته در همه هیبریدها عملکرد علوفه خشک و عملکرد پروتئین نیز افزایش یافت. بیشترین عملکرد علوفه خشک و عملکرد پروتیین از هیبریدهای ICRISAT625×R165 و اسپیدفید در تراکم 278هزار بوته در هکتار به دست آمد. هیبرید اسپیدفید بیشترین عملکرد علوفه خشک (5/18 تن در هکتار) و عملکرد پروتیین (5/132 کیلوگرم در هکتار) را تولید کرد. بر اساس نتایج این تحقیق، هیبرید ICRISAT625×R165 به همراه هیبرید اسپیدفید (شاهد) با تراکم 208 هزار بوته در هکتار برای کاشت در منطقه انبارالوم توصیه می شود.

سورگوم علوفه ای, هیبریدها, تراکم بوته, تعداد پنجه, علوفه خشک, پروتئین