اثر تاریخ کاشت و تراکم بذر بر عملکرد دانه و اجزای عملکرد دو ژنوتیپ تریتیکاله

تریتیکاله حاصل تلاقی گندم و چاودار است که طی یک روند تحقیقات طولانی در زمینه ژنتیک و سیتوژنیک ایجاد شده و با شرایط سخت و کشاورزی کم نهاده سازگار شده است. این تحقیق با هدف بررسی تاریخ کاشت و تراکم بذر بر عملکرد و اجزای عملکرد دانه دو ژنوتیپ تریتیکاله در ایستگاه تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی طرق مشهد و در دو سال زراعی 87-1386 و 88-1387 به اجرا درآمد. برای انجام این آزمایش از طرح اسپلیت فاکتوریل در قالب بلوک های کامل تصادفی و با سه تکرار استفاده شد. عامل تاریخ کاشت در پنج سطح (15 مهر، 30 مهر، 15 آبان، 30 آبان و 15 آذر با میانگین دمای هوا به ترتیب 1/16، 9/13، 2/12، 9/7 و 6/5 درجه سانتی گراد) در کرت های اصلی و دو عامل تراکم بذر و ژنوتیپ به صورت فاکتوریل در کرت های فرعی قرار گرفتند. عامل تراکم بذر در سه سطح شامل 250، 450 و 650 دانه در مترمربع با در نظر گرفتن وزن هزار دانه ژنوتیپ های تریتیکاله و عامل ژنوتیپ در دو سطح شامل ژنوتیپ ET-79-17 و رقم سناباد بود. نتایج نشان داد اثر تاریخ کاشت بر عملکرد بیولوژیک، عملکرد دانه و تعداد دانه در سنبله معنی دار بود. بیشترین و کمترین عملکرد دانه به ترتیب از تاریخ کاشت دوم (30 مهر) و پنجم (15 آذر) حاصل شد. تاخیر در کاشت موجب کاهش معنی دار عملکرد دانه شد و به طور میانگین به ازای هر روز تاخیر در کاشت حدود 55 کیلوگرم در هکتار از عملکرد دانه کاسته شد. با جمع بندی نتایج صفات مورد مطالعه، تاریخ کاشت مناسب این دو ژنوتیپ تریتیکاله در شرایط آب و هوایی مشهد اواخر مهر (30 مهر) بود. اثر تراکم های مختلف بذر بر عملکرد بیولوژیک معنی دار و بر عملکرد دانه غیر معنی دار بود و به نظر می رسد سطح پایین تراکم بذر (250 دانه در متر مربع) برای این دو ژنوتیپ تریتیکاله مناسب باشد. بین دو ژنوتیپ تریتیکاله از نظر عملکرد تفاوت آماری معنی داری وجود نداشت.

Keywords:

تریتیکاله , وزن هزار دانه , تعداد سنبله در مترمربع , تعداد دانه در سنبله , شاخص برداشت