سارا قبادی - دانش آموخته کارشناسی ارشد، بیوتکنولوژی کشاورزی، دانشگاه کردستان، سنندج، ایران
اسعد معروفی - دانشگاه کردستان، دانشکده کشاورزی، سنندج، ایران
محمد مجدی - دانشگاه کردستان، دانشکده کشاورزی، سنندج، ایران

هدف: هدف از این تحقیق بررسی بیان ژن های کلیدی 1-دی اکسی دی زایلولز-5-فسفات ردوکتوایزومراز (DXR) و گاماترپینن سنتاز (GTS) در مسیر بیوسنتز تیمول و کارواکرول در گیاه مرزه تابستانه (Satureja hortensis) یکی از گیاهان دارویی مهم متعلق به خانواده نعناعیان و از منابع مهم ترکیبات فوق بود.مواد و روش ها:  تیمار گیاهان با اسیدسالیسیلیک، متیل جاسمونات و  اشعه UV-B انجام گرفت. RNA  از گیاهان شاهد و تحت تیمار استخراج شد و سپس cDNA سنتز شد. آغازگر ها جهت جداسازی و بیان ژنهای DXR و GTS طراحی شدند. بیان ژن های مورد مطالعه به روش RT-PCR نیمه کمی بررسی شد.نتایج: قطعاتی از ژن های GTS و DXR توالی یابی شدند. نتایج بررسی بیان ژن در سطح رونوشت نشان داد که هر دو ژن DXR و GTS در بافت های مختلف (ریشه، ساقه، برگ و گل آذین) دارای بیان های متفاوتی هستند و در بافت های هوایی به ویژه گل آذین و برگ دارای بیان بیشتری می باشند. همچنین بیان این ژن ها تحت تاثیر الیسیتورهای غیر زیستی شامل اسید سالیسیلیک ، متیل جاسمونات و اشعه UV-B تغییرات چشم گیری نشان می دهد.نتیجه گیری:  تحت شرایط کنترل شده با به کارگیری الیسیتورهای غیر زیستی شامل اسید سالیسیلیک ، متیل جاسمونات و اشعه UV-B می توان بیان ژ ن های DXR و GTS را بالا برده و احتمالا تولید متابولیت ثانویه تیمول و کارواکرول را افزایش داد. 

بیان ژن, تیمول وکارواکرول, مرزه تابستانه , مونوترپن, مهندسی متابولیت