سیداسداله حجازی - دانشیار دانشکده جغرافیا و برنامه ریزی محیطی دانشگاه تبریز
بهروز بهرام آبادی - مدرس دانشگاه امام علی (ع) و دانشجوی دکتری مخاطرات ژئومورفولوژیکی دانشگاه تبریز

مخاطرات اقلیمی یکی از مهم ترین چالش های نیروهای نظامی می باشند که در هر نقطه ای، آن ها را احاطه و به شدت تحت تاثیر قرار می دهد. این در حالیست که جامعه علمی این چالش ها را درک نموده اند، اما اثرات اساسی آن بر عملیات های نظامی به ندرت شناخته شده است. بخشی از این شناخت در ایجاد زمینه تحقیق برای محققان در حل مشکلات نظامی لازم است. در این مطالعه برای ارزیابی این اثرات از داده های اقلیمی ایستگاه های سینوپتیک استان قم در یک دوره 25 سال انتخاب و پارامترهای باد، بارش، دما، رطوبت نسبی، ساعات آفتابی و میدان دید که بیشترین تاثیر را بر عملکرد نیروهای نظامی دارند، مورد بررسی قرار گرفت. جهت ترسیم گلباد از نرم افزار Wrplot و برای نقشه های منطقه از ArcGIS10.3 استفاده گردید. این پژوهش از نوع توسعه ای و کاربردی و به روش توصیفی- تحلیلی می باشد. نتایج نشان می دهد، بیوکلیمای منطقه از نامطلوب ترین نوع بیوکلیمای که در طیف دمای با تنش های گرمایی بسیار بالا در تیرماه با میانگین 44/1 درجه و تنش سرمایی پایین در دی ماه با میانگین دمای 7/7- درجه را در بر گرفته است. گرچه محدوده مورد مطالعه جز اقالیم خشک است ولی بیشترین مقدار رطوبت نسبی آن در آذرماه با 83 درصد و کمترین مقدار آن در تیرماه با 38/8 درصد رخ داده است. با این حال از نظر اقلیمی منطقه مورد مطالعه در اوایل تابستان و زمستان، نیروها را با محدودیت های بیشتری مواجه می کند، به طوری که دو عنصر دما و بارش می توانند بیشترین اثر را در برنامه ها و فعالیت های نیروهای نظامی به دنبال داشته باشند.

عناصر اقلیمی، نیروهای نظامی، قم، دشت مسیله، حوض سلطان