علیرضا قاراخانی - عضو هیئت علمی گروه معماری، واحد تهران غرب، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، تهران
نفیسه غفوری - دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه معماری، واحد سوادکوه، دانشگاه آزاد اسلامی، سوادکوه، ایران

استان گیلان در شمال کشور و در کنار سواحل جنوبی دریای خزر قرار گرفته و از خصوصیات بارز آن رطوبت و بارندگی زیاد است. و به طور کلی این استان دارای آب و هوایی معتدل و مرطوب می باشد. ازطرفی وجود حصار بلند البرز در جنوب این ناحیه، مانع از خروج رطوبت و بخار ناشی از دریا می گردد. استان گیلان شامل دو قسمت کوهستانی و جلگه ای است. در هر کدام از این دو ناحیه در اجزای تشکیل دهنده معماری تفاوت هایی دیده می شود. رطوبت و بارندگی زیاد عامل اصلی شکل گیری معماری و شهرسازی این ناحیه می باشد. در این منطقه روند گسترش بنا بر اساس اولویت های اقلیمی و به ترتیب از سمت جنوب، شرق، غرب و سپس در ارتفاع می باشد. مجموعه این عوامل در کنار عامل برونگرایی، سبب ایجادمعماری منحصر به فردی شده که می توان اقلیم را علت اصلی شکل گیری آ دانست. به طور کلی برونگرایی به همراه بام شیبدار ویژگی خاص معماری این منطقه می باشد. در این معماری مرز مشخصی بین درون و بیرون وجود ندارد و فاضهای نیمه باز و لایه های شفاف خانه، فضای درون و بیرون را با هم ترکیب می نماید. در این مقاله سعی شده علاوه بر بررسی شمای کلی خانه های سنتی روستایی گیلان و چگونگی شکل گیری آن، تاثیر عوامل جغرافیایی و اقلیم، نوع فعالیت های معیشتی و فرهنگ عمومی منطقه بر این خانه ها مورد مطالعه قرار گیرد.

فرم ساختمان، اقلیم گیلان، اصول معماری سنتی، خانه های روستایی