حسین نوروزی قوشبلاغ - کارشناس ارشد هیدروژئولوژی، دانشگاه تبریز
علی حنفی - دکتری جغرافیای آب و هواشناسی، دانشگاه افسری امام علی (ع)

موقعیت جغرافیایی ناحیه شمال غرب کشور، بخصوص منطقه آذربایجان و تحولات سیاسی در سرزمین های پیرامونی آن باعث شده اند که این ناحیه اهمیت ژئوپلتیکی روزافزونی برای جمهوری اسلامی ایران داشته باشد، به گونه ای که هرگونه ناامنی در این ناحیه ضریب امنیتی ملی ایران را کاهش می دهد. در این ارتباط، مسئله هیدروپلتیک در این منطقه مستقیما بر روی امنیت داخلی و خارجی تاثیر می گذارد و در صورت بحران هیدروپلتیک مشاجرات هیدروپلتیک میان دولت ها و حتی در داخل کشور افزایش می یابد. هدف عمده و اصلی در این پژوهش عبارت است از بررسی هیدروپلتیک دریاچه ارومیه تاثیر آنها بر شرایط امنیتی ایران می باشد که می تواند در تصمیم گیری های کلان کشور به منظور مدیریت صحیح منابع آبی کشور و منطقه، مورد استفاده واقع شود. بررسی ها نشان می دهد که اگر دیپلماسی آب در این منطقه حساس به صورت صحیح و در نگاه کلان تر اجرا نشود، منطقه مورد نظر با سلسله مراتبی از تهدیدها روبرو خواهد شد. بدین معنا که برخی تهدیدها به عنوان عامل ایجاد و تقویت تهدیدهای دیگر عمل خواهند کرد. در این چارچوب، اولین جرقه بحران هیدروپلتیک به وسیله فعلیت یافتن تهدید زیست محیطی زده می شود که این تهدید زیست محیطی به شکل گیری تهدیدهای اقتصادی منجر می شود و تهدید اقتصادی نیز زمینه تحقیق تهدیدهای اجتماعی و سیاسی را فراهم می سازد که مستقیما بر امنیت داخلی و خارجی اثرگذار می باشد. در صورت رفع نشدن تهدیدهای اجتماعی و سیاسی، دخالت دولت های بیگانه همزمان با تنش های داخلی ایجاد شده، در شدیدترین وجه آن می تواند به صورت تهدید نظامی و اقدام نظامی تجلی یابد.

شمال غرب، هیدروپلتیک، دریاچه ارومیه، امنیت