علی اکبر شمسی پور - دانشیار دانشکده جغرافیا دانشگاه تهران
مصطفی کرمپور - دانشگاه لرستان دانشکده ادبیات گروه جغرافیا
ایوب جعفری سرمدی - دانشجوی اقلیم شناسی دانشگاه تهران
مسیب احمدی - دانشجوی اقلیم شناسی، دانشگاه تهران

این پژوهش به منظور تحلیل سیلاب روز 29 اکتبر 2014، که در حوضه کشکان استان لرستان صورت گرفته است. بر اساس تحلیل های آماری (1393-1345) سیلاب های رخ داده در این حوضه و رودخانه های فرعی آن مشخص گردیده که در ماه اکتبر (مهرماه) برای اولین بار سیل رخ داده است. که بر اساس نتایج اولیه در شکل گیری این پدیده، باید به عامل انسانی اشاره کرد که بدون توجه به مطالعات آمایشی و شرایط هیدرولوژی رودخانه به اقدامات عمرانی جهت ساخت پل ها و تغییرات بستر رودخانه پرداخته است، جهت مطالعه این سیل، ابتدا داده های آماری مورد نیاز ایستگاه های حوضه را از تاریخ 19 تا 22 اکتبر اخذ گردیده و سپس براساس داده های سایت Necep/Ncar و Ecmwf و با استفاده از نرم افزار تخصصی Grads به ترسیم نقشه های مورد نیاز پرداخته شد. نتایج نقشه سطح زمین نشان دادکه در روز اوج بارش، جابجایی شمال سوی کم فشار سیبری و شرق سوی کم فشارهای اروپایی سبب مکش جریان های جنوب به شمار و باعث تقویت سامانه های کم فشار سودانی در روی ایران شده است و در ترازهای 500 و 850 هکتوپاسکال، از روزهای قبل از شروع بارندگی، مراکز کم ارتفاع شرق دریای مدیترانه و پرارتفاع جنوب شرق عربستان تشکیل شده وس پس با جابه جایی ناوه مدیترانه و پرارتفاع عربستان در روز اول و روز اوج بارش، باعث جابه جایی منابع رطوبتی و انتقال هوای گرم و مرطوب دریای سرخ، خلیج فارس و دریای عرب به جلوی ناوه شده و باعث تقویت کژفشاری ها شده است. مطالعه نقشه های روز سیلاب، از نظر مقدار تاوایی، موقعیت رودباد، امگا، پیچانه و ضخامت نشان دادکه منطقه مطالعاتی نسبت به سایر مناطق کشور بیشتر در معرض ناپایداری ها بوده است. و همچنین بررسی بیشینه رطوبتی جو در روی منطقه نشان دادکه منبع اصلی رطوبت این بارش ها به ترتیب دریای سرخ، دریای عرب، خلیج فارس و دریای مدیترانه می باشد.

حوضه کشکان، سیلاب، کم فشار سودانی، دریای سرخ، ناوه شرق مدیترانه