محمدرضا شورورزی - دانشیار گروه حسابداری و مدیریت، دانشگاه آزاد اسلامی، خراسان رضوی
مجید فرزان مهر - حسابرس ارشد مالیاتی، سازمان امور مالیاتی کشور، خراسان رضوی
جواد دجلانی - دانشچوی دکتری حسابداری و حسابرس ارشد مالیاتی، سازمان امور مالیاتی کشور، خراسان رضوی،

بحث اجتناب و فرار مالیاتی، نحوه اندازه گیری و عوامل موثر بر آن بسیار مهم است. نحوه برآورد سود مشمول مالیات یا به عبارت دقیق تر، تفاوت دفتری مالیات و پرداخت های مالیاتی ازجمله عواملی هستند که از طریق آن اجتناب مالیاتی را می توان اندازه گیری نمود. به منظور ایجاد چارچوبی در خصوص برنامه ریزی مالیاتی، منطبق بر ساختار تحقیقات تجربی در زمینه اجتناب از مالیات و تهور مالیاتی، پوشش مالیاتی و اجتناب از مالیات و ارتباط آن با مفهوم برنامه ریزی مالیات موردتوجه است. معیار های تجربی در این ساختارها بررسی و چند معیار انتخاب شدند. با این هدف، چهار معیار با توجه به اطلاعات مالی و مالیاتی 63 شرکت ذیل عنوان نمونه قرار گرفت. آزمون همگنی واریانس های لوین نشان می دهد فرضیه همگنی انحرافات با p_value بزرگ تر از 5/0 برقرار نیست که قابلیت تفسیر نتایج جدول ANOVA را فراهم می کند. آماره F رقم 621/3 است که به طور بااهمیتی در سطح 5% معنادار است و بدین معنی است که میانگین های چهار معیار موردبررسی به طور بااهمیتی متفاوت از یکدیگر هستند به علاوه تفاوت میانگین ها ناشی از خطای نمونه گیری نیست بنابراین تفاوت معناداری میان معیارهای اجتناب مالیاتی موردبررسی وجود دارد و معیارها در توجه به جوانب متفاوت اجتناب مالیاتی یکسان نیستند. در خصوص متفاوت بودن معیارها از یکدیگر نتایج پس آزمون نشان داد تفاوت میانگین میان معیارها در سطح 5% به طور بااهمیتی معنادار نیست؛ البته قابل توجه خواهد بود که نسبت مالیات پرداختی به جریان نقد عملیاتی به طور بااهمیتی متفاوت از نرخ موثر مالیاتی تعهدی و نقدی است و متفاوت از نسبت هزینه مالیات به جریان نقد عملیاتی نیست.

مالیات بر درآمد شرکت ها، اجتناب مالیاتی، نرخ موثر مالیاتی، فرار مالیاتی