محدودیت ها و راهکارهای مرتبط با مسائل آب در مناطق خشک ایران

آب مهمترین عامل محدودکننده در مناطق خشک و نیمه خشک جهان و ازجمله ایران به شمار میرود.اقلیم خشک به شرایطی اطلاق میشود که در آن مقدار بارندگی در قسمت اعظم سال کمتر از تبخیر و تعرق بالقوه است. موضوع مهمی که در سالهای اخیر برای بیان مشخصه های بحران آب مطرح بوده، آمار بالای دشت های دارای وضعیت ممنوعه و بحرانی است. بر اساس برآوردهای موجود، وضعیت دشتهای کشور در سال 1391 به لحاظ وضعیت منابع آبی در شرایط مناسبی قرار ندارد. از مجموع 609 دشت کشور در حال حاضر حدود 228 دشت 37/4) درصد) جزء دشتهای ممنوعه با وضعیت عادی و 66 دشت 10/8) درصد) در شرایط ممنوعه با وضعیت بحرانی قرار دارند. ویژگی بارز ژئومورفولوژی مناطق خشک این است که فاقد بنیان استوار و مستحکم فرسایشی است و فرسایش خاک بیشتر از نوع فیزیکی هست. از عمده مشکلات دشتها و حوضه های داخلی میتوان به عدم وجود رودهای دائمی، بارندگی اتفاقی و پراکنده، بادهای شدید، مهار آبهای سطحی، پدیده خشکسالی، انتشار پسابهای صنعتی و کشاورزی و شهری، خشکی و درجه حرارت زیاد، فقر پوشش گیاهی، وجود قشر نمکی در سطح زمین یا نزدیک آن اشاره کرد. همچنین منابع آبی که میتوان از آنها در بهبود مشکلات این مناطق بهره برد شامل: استفاده از آب دریاها که به دو صورت تصفیه از طریق آب شیرینکن و بهره برداری از دریا به عنوان زمین برای کاشت گیاهان، دریاچه ها و دق های حاصل از بارشهای اتفاقی و فصلی هست. لازم به ذکر است راهکارهای متعددی در سالهای اخیر بیان شده است که ازجمله مهمترین آن میتوان به: -1 جمع آوری آب باران، -2 شیرین کردن آب، -3 تقطیر با انرژی خورشید، -4 بارور کردن ابرها، -5 جمع آوری شبنم و مه، -6 روشهای مناسب آبیاری، -7انتخاب و مدیریت گیاهان برای استفاده بهتر از آب، -8 کشاورزی در محیط کنترل شده اشاره کرد.

Keywords:

مناطق خشک , کم آبی , خشکی , منابع آب , ایران