علی صحبت لو - مدرس دانشگاه فرهنگیان؛ پردیس شهید بهشتی و الزهراء زنجان

پرسش درباره معنای انسان فرهیخته پرسشی است که در ادوار تاریخی گوناگون تاکنون توسط فلاسفه مورد توجه قرار گرفته است. برای هر نظام آموزشی ارائه تصویری از انسان فرهیخته دارای اهمیت و حساسیت بالایی می باشد. قصد محقق از انجام بررسی دقیق مفهوم انسان فرهیخته و مفاهیم مرتبط با این مفهوم این بوده است تا بتواندتصویر کاملتری از مفهوم انسان فرهیخته وآگاهی عمیق تری از دلالت های ضمنی آن بدست آورید. اگر ابهامات، تناقضات، سردرگمی ها و مسائلی از این دست است، به تصریح در این زمینه پرداخته و جهت بر طرف نمودن آن کمک کند. برای تحقق این هدف از روش تحلیل فلسفی بهره گرفته شده است. یافته های به دست آمده نشان دادکه انسان فرهیخته در هریک ازدیدگاه ها ومکاتب دارای ویژگی های خاص است که به نظر می رسد این ویژگی ها و صفات متناسب با نوع نگاهی به انسان و ماهیت او دارند، متفاوت باشد. در بعضی از دیدگاه ها، صرفا دارا بودن دانش به عنوان ویژگی انسان فرهیخته مدنظر قرار گرفته، اما در بعضی دیگر، رشد قوه شناختی مدنظر است، و در دیدگاه دیگر رشد قوه عاطفی مورد عطف توجه قرار گرفته است. در نگاه دیگر رشد قوه شناختی و عاطفی مد نظر بوده که به نظر می رسد نگاه آخراز همه کامل تر بوده وتصویر نسبتا کامل از انسان فرهیخته ارائه می دهد. از آن چه گفته شد می توان چنین نتیجه گرفت که، انسان فرهیخته، انسانی که در زمان حال با توجه به شرایط موجود زمانی و مکانی بتواند از توانمندی ها و قابلیت هایی خود جهت حل مسائل و مشکلات خود استفاده کند و خودش را با توجه به شرایط موجود از جنبه های مختلف فردی و اجتماعی ارتقاء دهد و بتواند با توجه به تغییر و تحولات قرن بیست ویکم ویژگی ها و مهارت های لازم را برای زندگی در این قرن کسب کند.

تحلیلی فلسفی، انسان فرهیخته، چالش ها،قرن حاضر