درسا رستگارمقدم - کمک مدرس دانشگاه علم و صنعت دانشکده مهندسی پیشرفت، دانشگاه علم و صنعت ایران، نارمک، تهران، ایران

در دنیای مدرن و پرجمعیت امروز، اولویت برنامه ریزان و سیاست گزاران در اکثریت کشورها تامین نیازهای جامعه ی بشری، چه از نوع مادی و چه معنوی ست. در این میان نیازهای جوامع شهری، به دلیل جمعیت متمرکز ساکن در آنها، بیش از پیش توجهات رو به خود جلب نموده است. نیاز به انرژی، اقتصاد باثبات، امنیت و آموزش و فرهنگ از جمله مهم ترین اولویت های جوامع نوین هستند. جهت دست یافتن به اهداف مذکور، راه حلی که در سال های اخیر توجهات بسیاری را به خود معطوف نموده، خلق شهر هوشمند و شهر پایدار است. پایداری عنوانی جذاب است که مفاهیم بسیاری را با خود به همراه دارد. یکی از مهم ترین این مفاهیم، تامین نیاز انسان های امروز، بدون آسیب رساندن به محیط زیست و غفلت از نیاز آیندگان است. در مقامی باالتر، جامعه و تمدنی پایدار است که به محیط زیست خود کمک کرده و حضورش به بالندگی تمام عناصر اطراف بی انجامد. با این تعریف، شهر پایدار نه تنها نیازهای ساکنین خود را به بهترین صورت پاسخگوست بلکه عنصری مفید برای محیط زیست تلقی می گردد. در این میان نام شهرهای هوشمند بیش از هر نام دیگری به گوش می خورد. شهرهای هوشمند، با محوریت پایداری از طریق تکنولوژی و نوآوری و فناوری های اطالعات و ارتباطات )ICT( پا به عرصه گذاشتند و به خوبی در میان جوامع پیشرفته پذیرفته شده اند. اما آیا دو مفهوم شهر پایدار و هوشمند، همان قدر که در عنوان و باور عمومی یکسان تلقی می شوند در عمل هم یکسان هستند به کالم دیگر، آیا یک شهر هوشمند لزوما پایدار است بدین منظور در پژوهش پیش رو، با مرور ادبیات و کارهایی که تا کنون انجام گرفته، ابتدا به بیان تعاریف و مفاهیم محوری و حوزه های اصلی هر دو شهر پرداختیم و سپس شباهت، تفاوت، چالش ها و کمبود های هر دو گروه را عنوان کرده و در آخر پس از مقایسه ی یافته ها، نتیجه نهایی و پیشنهادات تحقیق را مطرح نمودیم. در این تحقیق دریافتیم که در برخی از موارد، شهرهای پایدار و هوشمند با هم تفاوت دارند و علی رغم اشتراکات فراوان در ارزش های کلی، گاها از مسیر صحیح خود منحرف می شوند. بنابراین، ترکیب دو مفهوم و خلق عنوان واحد شهر هوشمند پایدار می تواند از ابتدای امر چارچوب مناسب و واضحی را ترسیم کرده و راه حل پیشگیرانه ای برای این مشکل باشد.

شهر پایدار، شهر هوشمند، پایداری، پایداری شهری