بررسی نقش مایه درخت سرو در قالی های دوره صفوی و قاجار

نقش سرو که با عقاید آئینی و رسوم و فرهنگ ایرانی، مرتبط است، درقالی ایرانی، به وفور دیده می ­شود. کاربرد این نقش براساس باورها و عقاید هر دوره ای از هنر ایران است و استفاده از آن در قالی، دلیل بر اهمیت  این نقش نزد ایرانیان، از دیرباز تا کنون است. مسئله  این پژوهش شناخت اصالت نقوش ایرانی و ادارک بهتر معانی طرح­ های اسطوره­ای و مفاهیم عمیق آن هاست. این پژوهش از نظر روش توصیفی – تحلیلی است  که به شیوه اسنادی با توجه به نقش سرو در قالی صفوی و قاجار  انجام گرفته است. در این پژوهش از هر دوره چند نمونه(6 نمونه از فرش ­های دوره صفوی و 12 مورد از فرش­های دوره قاجار) قالی دارای طرح سرو تحلیل گشته است. هدف کلی تحقیق شناخت گونه­ های مختلف سرو و همجواری آن با موجودات دیگر(جانوران نگهبان) است. چند نمونه سرو در قالی­ های دوره صفوی و قاجار به­ کار رفته و نقش موجودات هم­جوار با سرو در این قالی­ ها چیست سوالاتی است که در این تحقیق به آن­ ها پاسخ داده می ­شود. یافته­ های این پژوهش نشان می­ دهد که عقاید و باورهای فرهنگی موجود در هر دوره بر چگونگی شکل­­ گیری اسطوره سرو تاثیر­گذار بوده و سرو در هر دوره تاریخی دارای معانی و مفهوم خاصی از جمله جاودانگی، آزادگی، قدرت و استقامت بوده است. در دوره صفوی نقش سرو یادآور دنیای معنوی، نشان عزت و قدرت پادشاهی، و تزئینی است. در دوره قاجار هم جایگاه آن تزئینی و نیز نشانی از قدرت پادشاهی است.

Keywords:

قالی , صفوی , قاجار , سرو , نماد