فائضه رجب زاده - دانشجوی کارشناسی ارشد سلامت سالمندی، دانشگاه علوم پزشکی بابل، بابل، ایران
سیده سحر قریشی - دانشجوی کارشناسی ارشد سلامت سالمندی، دانشگاه علوم پزشکی بابل، بابل، ایران
آرام تیرگر - عضو هیات علمی مرکز تحقیقات اختلال حرکت، پژوهشکده سلامت، دانشگاه علوم پزشکی بابل، بابل، ایران.

مقدمه: ارگونومی بطور خلاصه علم متناسب سازی کار برای نیروی کار با هدف کسب حداکثر بهره وری، امنیت، آسایش و رضایت تعریف می شود. مسلما کار در دیگر اماکن و توسط افرادی غیر از کارگران نیز انجام می پذیرد. بنابراین متناسب سازی محیطی مانند بناهای عمومی و برای افرادی مانند سالمندان که با انواع ناتوانی ها روبرو هستند امری بدیهی و ضروری است. نظر به رشد شتابندہ جمعیت سالمند در ایران، هدف از انجام این پژوهش ارزیابی بناهای عمومی از نظر تناسبا ساختاری برای سالمندان بوده است. روش کار: این مطالعه بصورت میدانی در سال 1397 در تعدادی از بناهای یکی از شهرهای شمال کشور و با استفاده از ابزاری محقق ساخته انجام پذیرفت. سوالات ابزار از طریق بررسی متون و با اقتباس از توصیه های ارائه شده در منابعی مانند شهر، بیمارستان، آسایشگاه و یا پارک دوستدار سالمند استخراج گردید. نمونه ها بصورت در دسترس بررسی شدند و پردازش داده ها با استفاده از شاخص های آمار توصیفی انجام شد. یافته ها: پردازش داده های حاصل از بازدید 62 بنای عمومی شامل بانک های مختلف، بنای سازمان ها و ادارات دولتی نشان داد که بخش اندکی از معیارها مانند وجود رمپا و ویژگی های مربوط به آنها در کلیه بناها رعایت شده اما بیش از 80 درصد از معیارها با نسبت های مختلف (3-97 درصد) از عدم انطباق با شرایط سالمندان حکایت داشتند. در مورد یکی از معیارها برخورداری از آسانسور در ساختمان های بیش از یک طبقه با حداقل ابعاد 110 در 140 سانتیمتر برای افرادی با محدودیت های حرکتی و ویلچر) هیچ یک از بناها واجد شرایط مناسب نبودند. نتیجه گیری: اکثر بناهای عمومی با کاستی هایی در خصوص شرایط مطلوب برای سالمندان روبرو بوده اند. با توجه به قوانین موجود کشور مبنی بر لزوم برخورداری از شرایط مطلوب سازمان ها برای مراجعه کنندگان و از سویی رشد سریع جمعیت سالمند در کشور طی سال های اخیر و آتی، لازم است بیش از پیش به ایجاد تناسب ساختاری بناهای عمومی اندیشیده شود.

ارگونومی، بناهای عمومی، تناسب ساختاری، سالمندی