محمد صابری - کارشناسی ارشد پرستاری سالمندان، دانشگاه علوم پزشکی مازندران، ساری ایران
لاله فانی صابری - استادیار،. گروه پرستاری بهداشت عمومی. عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی مازندران، ساری ایران
جمشید یزدانی - استادیار آمار زیستی، دانشیار دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی مازندران، ساری. ایران
مهران زرقمی - پروفسور، مرکز تحقیقات روانپزشکی و علوم رفتاری، انستیتوت اعتیاد، گروه پزشکی روانپزشکی، عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی مازندران،ساری، ایران

مقدمه: مطالعه حاضر با هدف تعیین وضعیت سوء مصرف مواد در سالمندان مراجعه کننده به درمانگاه های ترک اعتیاد آمل در سال 1396 طراحی شد.روش کار : در این مطالعه توصیفی – تحلیلی از نوع همبستگی، 200سالمند مراجعه کننده به درمانگاه های ترک اعتیاد شهر آمل به شیوه نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شدند. ابزار گرداوری داده ها شامل پرسشنامه مشخصات جمعیت شناختی ، پرسشنامه غربالگری درگیری الکل، دخانیات و سوء مصرف مواد سازمان بهداشت جهانی بود. داده ها با آزمون t مستقل، آزمون ضریب همبستگی پیرسون، انالیز واریانس (ANOVA) و با استفاده از نرم افزار آماری SPSS نسخه 21 پردازش شدند.یافته ها: 100 درصد سالمندان مورد بررسی مواد مشابه تریاک، 65% فراورده های تنباکو، 31% نوشیدنی های الکلی و 5/26 ٪ قرص های آرام بخش و خواب اور مصرف می کردند. میانگین مصرف فراوردهای تنباکو با جنسیت(001/0= P ، درامد 030/0 P= و شغل (001/0( P< ؛ میانگین مصرف شاهدانه با جنسیت(013/0= P و درامد (011/0=P )؛ میانگین مصرف قرص های ارام بخش و خواب اور با شغل(039/0=P )؛ و میانگین مصرف نوشیدنی های الکلی با وضعیت تاهل (037/0= P ارتباط معنی دار داشت. شدت مصرف مواد با سطح تحصیلات، وضعیت مسکن، تعداد فرزندان، و مرگ عزیزان ارتباط معنی دار نداشت.استنتاج: توجه به ویژگی های جمعیت شناختی سالمندان دچار سوءمصرف مواد ضروری به نظر می رسد. همچنین میبایست در برنامه ریزی هایی که جهت بهبود ارایه خدمات انجام میگیرد، اهمیت ویژهای به عوامل تاثیرگذار بر سوءمصرف مواد در سالمندان داده شود.

اختلال مصرف مواد، سالمندان