فرامرز رستمی چراتی - دانشیار شیمی آلی، دانشگاه گنبدکاووس دانشکده علوم پایه گروه شیمی صندوق پستی ۱۶۳
انسیه پسرکلو - کارشناسی ارشد سیستماتیک و اکولوژی گیاهی، دانشکده علوم، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

سیب زمینی شیرین (sweet potato) با نام علمی Ipomea batatas (نیلوفر صحرایی) گیاهی ریزوم دار است که ریزوم ها در برخی نقاط ضخیم و گوشتی شده و غده ها را بوجود آورده اند. از غده این گیاه، خواص دارویی بی نظیری گزارش شده است. یکی از مهم ترین اثرات این گیاه خاصیت آللوپاتیک آن بر روی گونه های مهاجم جنس Cyperus از تیره Cyperaceae می باشد. از این رو در این تحقیق از غده گیاه سیب زمینی شیرین با رویکرد استخراج و فرآورش ترکیبات موثره آن، پس از جمع آوری اولیه نمونه از استان مازندران انجام شده است. از طرفی ریزوم گیاهCyperus rotundus جمع آوری و در شرایط نوری و دمایی و رطوبت کنترل شده کاشته شد. سپس نمونه ی استخراج شده گیاه سیب زمینی شیرین با تعداد تکرار 8 بار در مدت 15 روز بر روی گیاه Cyperus rotundus اسپری شد و شاهد عدم رشد علف هرز مورد آزمایش و کلروز نوک برگها به همراه پژمردگی آنها بودیم . بنابراین به وضوح اثر آللوپاتیک گیاه سیب زمینی شیرین بر روی این گونه علف هرز تایید گردید. قابل ذکر است که نحوه استخراج با روش های مختلف چون حلال های آلی، آب و روش دستگاه سیال فوق بحرانی انجام گردیده و از نمونه حاصل شده در جهت آنالیز استفاده شده است. با توجه به اینکه بهترین شرایط برای استخراج با استفاده از سیال فوق بحرانی بوده است، آنالیز نمونه آن مورد تفسیر لازم قرار گرفته و ترکیبات شاخص آن به صورت ذیل گزارش گردیده است:1,2,4-Benzenetricarboxyli c acid, 1,2-dimethyl ester, Cyclotrisiloxane, hexamethyl-, 2,4-Di-tert-butylphenol, Di-n-decylsulfone

سیب زمینی شیرین، نیلوفر صحرایی، استخراج، حلال آلی، سیال فوق بحرانی.