اعظم کرمی - گروه زیست شناسی، دانشگاه پیام نور، تهران، صندوق پستی ۱۹۳۹۵-۳۶۹۷
ذبیح اله خاکسار - گروه علوم تشریح، دانشکده دامپزشکی، دانشگاه شیراز
ابراهیم توکل کوخدان - گروه علوم تشریح، دانشکده دامپزشکی، دانشگاه شیراز

مقدمه: گیاهان منابع غنی از آنتی اکسیدان های طبیعی هستند که در طب سنتی برای کنترل و درمان بسیاری از بیماری ها از جمله دیابت مورد استفاده قرار می گیرند. گیاه شنبلیله دارای اثرات کاهندگی قند خون است. هدف از این پژوهش مطالعه تغییرات هیستومورفومتریک حاصل از عصاره دانه گیاه شنبلیله بر ناحیه شبکه کمری-خاجی نخاع در نوزادان 14 روزه موش صحرایی دیابتی بود.مواد و روش کار: تعداد 16 موش صحرایی به چهار گروه مساوی شامل کنترل غیر دیابتی، غیر دیابتی دریافت کننده عصاره، کنترل دیابتی و دیابتی دریافت کننده عصاره تقسیم شد. دیابت در موشهای گروه های دیابتی توسط داروی استرپتوزوتوسین القا گردید و هر چهار گروه با جفتگیری طبیعی باردار شدند. گروه های دریافت کننده عصاره در طول بارداری روزانه به میزان 1000 میلیگرم بر کیلوگرم وزن بدن عصاره جینسنگ را به صورت خوراکی دریافت کردند. 14 روز پس از زایمان طبیعی، نوزادان بیهوش شدند. با ایجاد برش در ستون مهره ها، ناحیه شبکه کمری-خاجی نخاع خارج گردید. پس از بکارگیری روشهای بافت شناسی، برخی فاکتورهای بافتی اندازه گیری گردید. در پایان اطلاعات بهدست آمده با استفاده از نرم افزار SPSS و آزمونهای آماری آنالیز واریانس یک طرفه و تست دانکن مورد بررسی و تحلیل قرار گرفت .(P≤0/05)نتایج: قطر عرضی نخاع در ناحیه شبکه کمری-خاجی در نوزادان 14 روزه گروه کنترل دیابتی با سایر گروه های مورد مطالعه تفاوت معنی دار داشت .(P≤0/05)بحث و نتیجه گیری: عصاره دانه گیاه شنبلیله از طریق بازسازی و ترمیم جزایر لانگرهانس پانکراس و در نتیجه افزایش میزان تولید و ترشح هورمون انسولین، قادر به کنترل هپیرگلیسمی در مادران دیابتی باردار و کاهش اختلالات حاصل از دیابت بر ناحیه شبکه کمری-خاجی نخاع نوزادان آنها میشود.

دیابت، نخاع، عصاره گیاه شنبلیله، استرپتوزوتوسین