سما علیجانی - گروه زیست شناسی، دانشکده علوم پایه، واحد علوم و تحقیقات تهران، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
آزاده حکمت - گروه زیست شناسی، دانشکده علوم پایه، واحد علوم و تحقیقات تهران، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
سارا خاوری نژاد - گروه علوم سلولی و مولکولی، دانشکده علوم زیستی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

آنزیم آلفاگلوکزیداز از گروه آنزیم های هیدرولازی ا ست که انتهای غیراحیایی کربوهیدراتها را به آلفاگلوکز هیدرولیز میکند. مهار این آنزیم موجب مهار جذب گلوکز میگردد. ترکیباتی که آنزیم آلفاگلوکزیداز را مهار میکنند جهت درمان دیابت نوع دو به کار میروند. گیاه خارخسک (Tribulus terrestris) گیاه دارویی است که در سراسر جهان رویش دارد. ساپونینهای این گیاه ترکیب موثر ا صلی آن و م سئول فعالیتهای بیولوژیکی گیاه میبا شند. ساپونینها دارای اثرات سیتو ستاتیک، پیش آپوپتوزی و آنتی متاستاتیک بر روی سلولهای توموری میباشند. همچنین اثرات سودمندی بر درمان عفونتهای لوله ادراری و التهابی دارند. در این پژوهش تاثیر غلظتهای مختلف ساپونین ا ستخراج شده از گیاه خارخا سک بر فعالیت آنزیم آلفاکلوگوزیداز توسط طیف سنجی الایزاریدر بررسی شد. ساپونین موجب کاهش فعالیت آنزیم گردید. مقدار 3810-6 IC50 میکرومولار محاسبه شد. رسم نمودار لاینوور-برک نشان داد ساپونین به صورت نارقابتی موجب مهار فعالیت آنزیم آلفاگلوکزیداز میگردد. نتایج حاصل از این پژوهش بیانگر نقش دارویی ساپونینهای گیاه خارخاسک میباشد. به صورت خلاصه، ساپونینهای گیاه خارخاسک به عنوان کاندیدایی مناسب برای طراحی داروی ضد دیابت میباشد.

آلفاگلوکوزیداز، دیابت، ساپونین، گیاه خارخاسک، مهارکننده