مهدی محمدی - گروه مهندسی نقشه برداری، دانشگاه تربیت دبیر شهید رجائی
عباس مالیان - گروه مهندسی نقشه برداری، دانشگاه تربیت دبیر شهید رجائی
فرهاد حسینعلی - گروه مهندسی نقشه برداری، دانشگاه تربیت دبیر شهید رجائی

احداث خطوط انتقال نفت و گاز در کشورهای تولید کننده ومصرف کننده به دالیل مختلفی در حال گسترش است. در این میان یکی از اصلیترین کارها برای احداث یک خط جدید انتخاب بهترین مسیر است تا علاوه برکاهش هزینه ها، کارایی بهتر واجرای به صرفه تر خط لوله را فراهم سازد. انتخاب بهترین مسیر معموال یک کار پیچیده شامل ملاحظات همزمان چند عامل است، همچنین اثرات موانع طبیعی و مصنوعی حین و پس از اجرا نیز باید در نظر گرفته شود.برای مسیریابی هوشمند الگوریتمهای مختلفی وجود دارد که در این تحقیق از الگوریتم کلونی مورچه استفاده شده است. دلیل این امر سازگاری مفاهیم این الگوریتم با اصول مسیریابی، همچنین قابلیت توسعه و بهنگام سازی بسیار خوب و نتایج اجرایی مناسب است. ازنکات قابل توجه در این تحقیق این است که، بیشتر کاربردهای این الگوریتم در فضای گراف یا به صورت برداری بوده است، ولی در این پژوهش در محیط رستر به کار گرفته شده است. این تحقیق در ناحیه ای در کیلومتر 40 جاده قزوین همدان انجام شده که در آن یک خط لوله گاز 20 اینچی اجرا شده است. نتایج حاصل از ارزیابیها کاهش طول و هزینه را نسبت به مسیر اجرا شده و همچنین نسبت به روش تحلیل کمترین هزینه در نرم افزار ArcGIS نشان می دهد.

خطوط انتقال انرژی، مسیریابی بهینه، سامانه اطلاعات مکانی، الگوریتم کلونی مورچگان