ولی بیرانوند - کارشناس ارشد زبان و ادبیات فارسی دبیر آموزش وپرورش ناحیه دو خرم آباد
نورالدین بازگیر - دکترای زبان وادبیات فارسی

از گذشته های بسیار دور تاکنون همواره دنیای پس از مرگ مورد توجه و کنجکاوی بوده است. بدین سبب برخی از عرفا،فلاسفه و نویسندگان به یاری تخیل و با بهره گیری از آموزه های دینی، اساطیری و مبانی فلسفی سعی کرده اند توصیفی ازماجراها و دنیای پس از مرگ ارائه دهند. در تمام این سفرنامه های روحانی شباهت هایی وجود دارد که ناشی از شباهت و اشتراک در بنمایه های فکری نوع بشر و تاثیراتی است که از یکدیگر پذیرفته اند. همچنین این سفرنامه ها تفاوت هایی با همدارند که به سبب تفاوتهای دینی، فرهنگی و... است. از جمله این سفرنامه ها می توان به سیرالعباد الی المعاد سنایی و معراجبایزید اشاره کرد. سیرالعباد سفرنامه ای فکری-فلسفی و معراج بایزید سفرنامه ای عرفانی است. با مطالعه و بررسی این دو سفرنامه روحانی به شیوه تحلیلی- مقایسه ای مشخص میشود که این دو متن اشتراکات و افتراقاتی با هم دارند. اشتراکاتیمانند: زبان نمادین و سمبلیک، تاثیرپذیری از ادیان، مسیر و جهت سفر و افتراقاتی مانند: شیوه مقدمه چینی و براعتاستهلال، میزان ادبیت، داشتن راهنما در سفر روحانی، میزان تاثیر کهن الگوها و... . همچنین سیرالعباد سنایی به سبب زبان وبیان ادبی، انسجام فکری و فلسفی و رنگ و بوی عرفانی، بیش از معراج بایزید، مشهور، محبوب و مورد توجه و تقلید بوده است.

سفرنامه، سفرنامه های روحانی، سیرالعباد سنایی، معراج بایزید، دنیای دیگر