تاثیر محافظت کبدی عصاره هیدرواتانولی گیاه زیرفون بر آسیب های القاء شده بر موش های کلستاتیک نژاد ویستار

امروزه افزایش بیماری های کبدی از جمله هپاتیت ویروسی مزمن، کبد چرب غیرالکلی، هپاتوسلولار کارسینوما و همچنین استفاده روزافزون از داروهای شیمیایی و عوارض جانبی این گونه داروها استفاده از داروهای جایگزین طبیعی به ویژه داروهای گیاهی را اجتناب ناپذیر ساخته است. در این مطالعه تاثیر محافظت کبدی عصاره آبی- الکلی گیاه زیرفون (Tilia platyphyllos) در برابر آسیب کبدی در موش های نر کلستاتیک نژاد ویستار مورد بررسی قرار گرفت. تعداد 30 سر موش نر بالغ به 5 گروه 6 تایی شامل 1- گروه کنترل: حیوانات دست نخورده + تیمار روزانه آب مقطر، 2- گروه شم: تیمار روزانه با آب مقطر (حلال دارو)، 3- گروه دارای انسداد مجرای صفراوی با جراحی (BDL) + تیمار روزانه آب مقطر، 4- گروه BDL + تیمار با دوز 300mg/kg عصاره گیاه زیرفون به روش گاواژ به مدت 4 هفته 5- گروه BDL + تیمار با دوز 600mg/kg عصاره گیاه زیرفون به مدت 4 هفته تقسیم بندی شدند. سپس از بافت کبد نمونه گیری و از نظر هیستوپاتولوژیکی بررسی شد. آسیب مشاهده شده در گروه کولستاز شامل نکروز هپاتوسیت ها، نفوذ سلول های التهابی از نوع لنفوسیت، هایپرپلازی مجاری صفراوی، ایجاد مجاری صفراوی کاذب، نفوذ بافت همبند در بین هپاتوسیت های نکروزه و رژنره شده و ایجاد لوبول های ناقص کبدی با درجات و شدت متفاوت بود. در گروه کنترل علایمی از آسیب کبدی مشاهده نشد و هپاتوسیت ها کاملا سالم بودند. در گروه کولستاز، هیپرپلازی مجاری صفراوی و نفوذ بافت همبندی به صورت دیواره های نازک مشاهده شد که درجات این هیپرپلازی گسترده ولی موضعی بود. در مورد نفوذ بافت همبند نیز دیواره کامل ولی نازک مشاهده شد. همچنین بافت کبد در گروه کلستاز و گروه 4، هیپرپلازی خفیف مجاری صفراوی و نفوذ اندک بافت همبند و التهاب خفیف را نشان داد. در گروه 4، هیپرپلازی مجاری صفراوی به میزان 25 تا 50 درصد هرلوبول مشاهده شد و نفوذ بافت همبند هم به صورت دیواره ناقص مشاهده شد. بافت کبدی موش های کولستاز و گروه 5 هیپرپلازی خفیف مجاری صفراوی و نفوذ اندک بافت همبندی و التهاب خفیف را نشان داد. هیپرپلازی خفیف مجاری صفراوی در گروه کلستاز کمتر از 25 درصد هر لوبول بود و در مورد نفوذ بافت همبند نیز سیب کبدی به صورت افزایش کلاژن بدون دیواره مشاهده شد. در مورد نفوذ سلول های التهابی در گروه 5 آسیب کبدی به صورت التهاب کانونی کمتر از 25 درصد مشاهده شد. بیشترین آسیب های کبدی در گروه کلستاز و کمترین آن در گروه تیمار با دوز 600 مشاهده شد. با افزایش غلظت عصاره میزان آسیب کبدی کاهش یافت و تاثیر محافظتی بیشتر شد. با فرمولاسیون عصاره گیاه زیرفون در غلظت مناسب می توان از آن به عنوان داروی مکمل یا جایگزین داروهای شیمیایی برای کاهش آسیب های کبدی ناشی از کولستاز بهره برداری نمود.

Keywords:

کولستاز , زیرفون , هیپرپلازی , بافت همبند , محافظت کبدی , هپاتوسیت