عسکر جلالیان - عضو هیئت علمی دانشگاه دانشگاه پیام نور زاهدان
علی فلک رو - دانشجوی مقطع دکتری حقوق عمومی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد زاهدان

ضرورت نظارت بر اعمال حکومت، مهار قدرت حاکمیت به منظور اجرای کارآمد امور، تامین حقوق عمومی و جلوگیری از بروز فساد است. با توجه به این که در ایران دولت، بخش بزرگی از اقتصاد را تشکیل می دهد و وظایف بسیاری را در جامعه برعهده دارد، ضرورت به نظارت بر فعالیت ها و خصوصا وضعیت مالی آن، دوچندان خواهد بود. در واقع از آنجا که بخش عمده مخارج دولت با درآمدهای نفتی پوشش داده می شود و نه مالیات، میزان پاسخ دهی دولت در مقابل روش های هزینه کرد درآمدهای نفتی (نسبت به مالیات) کمتر خواهد بود. در نتیجه می توان گفت روند فساد در ایران با درآمدهای نفتی و سیستم خرج این درآمدها در ارتباط است. در چنین شرایطی اگر نظارت از طرف مراجع حکومتی و جامعه مدنی و مطبوعات آزاد صورت نگیرد، راه افزایش فساد اقتصادی و مالی دولت باز خواهد شد. عموما نظارت بر دولت به دو شیوه نظارت حکومتی و نظارت همگانی صورت می گیرد. نظارت حکومتی شامل نظارت رهبری، نظارت قانونی، نظارت اجرایی و فضایی است و نظارت همگانی شامل نظارت مطبوعات و رسانه های عمومی، احزاب سیاسی، راهپیمایی و انتخابات است. سوال اصلی و مهمترین هدف این پژوهش، که به روش تحلیلی توصیفی و با بهره گیری از منابع کتابخانه ای انجام شده است، بررسی نقش و جایگاه نظارت در کاهش فساد اقتصادی دولتی در ایران می باشد. در نتیجه با توجه به اهمیت پیشگیری و یا کاهش فساد دولت در روند توسعه کشور، در این تحقیق به بررسی روش های نظارتی موثر در کاهش فساد مالی و اقتصادی دولت پرداخته شده است.

فساد اقتصادی، نظارت حکومتی، نظارت همگانی