طاهر دلیجه - دانش آموخته کارشناسی ارشد، گروه مرتعداری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد نور
غلامعلی حشمتی - هیات علمی، گروه مرتعداری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد نور
محمد ججوزاده - دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه جنگل شناسی و اکولوژی جنگل، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
عبدالطاهر میرزاعلی - هیات علمی، گروه کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه آزاد اسلامی گرگان

عملکرد یک چشم انداز بستگی به حفظ و استفاده از آب و خاک و مواد غذایی در درون اکوسیستم دارد. لکه های اکولوژیک مناطقی در چشم انداز هستند که باعث تجمع منابع می شوند. در این تحقیق ویژگی های ساختاری و عملکرد لکه های اکولوژیک تحت سه مدیریت قرق، چرای متوسط، و چرای سنگین در مراتع آق قلا مورد مطالعه قرار گرفت. منطقه مورد مطالعه واقع در مراتع صوفی کم در حاشیه شرقی دریای خزر حدود 25 کیلومتری شهرستان آق قلا واقع شده است و این منطقه با متوسط بارندگی 1 / 280 میلیمتر است. نمونه گیری با کاربرد تجزیه عملکرد چشم انداز ( LFA ) در سه منطقه قرق، چرای متوسط و چرای سنگین با استقرار ترانسکت و امتیاز دهی به لکه و بین لکه ها به صورت تصادفی انتخاب شده بود انجام گرفت. خصوصیات ساختاری، شامل طول و عرض پوشش گیاهی لکه ها، تعداد آنها و متوسط طول فضای بین لکه ای بر روی ترانسکت هایی در مناطق قرق و چراهای متوسط و سنگین تعیین گردید. 11 شاخص ارزیابی سطح خاک در لکه های مختلف امتیازدهی شدند. نتایج نشان داد که گونه غالب منطقه Halecnemum Strabilceum در منطقه چرای شدید کاهش یافته و پارامترهای عمده عملکردی ( پایداری، نفوذپذیری، چرخه عناصر غذای) در این منطقه اختلاف معنی داری را نشان دادند ( p<0/05 ) همچنین در منطقه قرق ساختار اکولوژیکی لکه ها و پارامترهای عملکردی افزایش یافته و سبب بهبود و پایداری اکوسیستم مرتع شده است. به عنوان نتیجه کلی می توان اذعان نمود که چرای سنگین می تواند در افزایش تخریب مرتع نقش داشته و در نقطه مقابل قرق مرتع در منطقه مورد مطالعه توانسته است اکوسیستم مرتع را پایدار نماید.

لکه های اکولوژیک، فضای بین لکه ای، تجزیه و تحلیل عملکرد چشم انداز، مراتع صوفی کم