فاطمه دانش یزدی - کارشناسی ارشد تاریخ و تمدن ملل اسلامی

زمانی که از شکل گیری یک قدرت در تاریخ صحبت به میان می آید، صرفا حیات سیاسی آن مدنظر قرار می گیرد و از جنگ آوری و رشادت های مردان که تاریخ را خلق نمودند، صحبت به میان می آید، در صورتی که علاوه برر عوامل پایداری یک قدرت در تحکیم مسایل فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی جامعه است، نباید نقش زنان تاریخ ساز را در صیانت از مواریث فرهنگی و حیات اجتماعی نادیده انگاشت.شهر یزد گرچه کمتر به عنوان مرکز حکومتی مستقل و مرکز ثقل توجه حکمرانان مورد توجه بوده است، اما موقعیت جغرافیایی آن خود بستری را فراهم نموده که فرهنگ و اعتلای اقتصاد مانا و پایدار گردیده واین پویایی امروز شهر یزد را در فهرست میراث جهانی درخشان ساخت.تبلور یزد دوران اسلامی از اوایل قرن پنجم تا نهم هجری به اوج خود رسید. بسترهای شهرنشینی و توسعه شهری در بستر آرام به دور از فراز و نشیب های اجتماعی رشد یافت و حتی با ایجاد حکومت محلی آل مظفر، مکتبی خاص در معماری ایران با ویژگی های معماری و آرایه های خاص رشد یافت . که البته در این میان نباید نقش خاتون های درباری را در شکل گیری این نهضت و تخصیص سرمایه های حاصل از موقوفات و املاک و سیورغال ها در راستای ساخت بنای نو، تکمیل بناهای ناتمام یا بازسازی و احیای آنان نادیده گرفت.بی بی فاطمه همسر امیرچقماق، حاکم یزد یکی از این زنان منتسب به خاندان سلطنتی است که علاوه بر تمول مالی ، اقطاع و بناهای بسیاری را ایجاد و وقف نمود که بر رونق شهری و ایجاد عناصر محله ای و کالبد شهری با حفظ فرهنگ بومی منطقه تاثیر گذاشت. که بررسی و بازکاوی در آن، مهمترین سند و هویت حیات اجتماعی دوران تیموری به شمار می رود. در این مقاله هر چند مجمل به معرفی این بانوی خیر و نیکوکار پرداخته می شود.

تیموری،یزد،ستی فاطمه،امیرچقماق،شاهرخ تیموری