مصطفی مومنی - استادیار گروه معارف اسلامی دانشگاه علوم پزشکی نیشابور، نیشابور، ایران

مقدمه و هدف: موسیقی درمانی روشی است با کمک موسیقی به تقویت و ساماندهی سلامت روحی و جسمی افراد میپردازد. موسیقیدرمانی یکی از مظاهر پیوند هنر و سلامت است که از دیرباز مورد توجه حکما نیز قرارگرفته است. در این میان حکیمانی چون فارابی و ابن سینا از اهمیت خاصی برخوردارند؛ این دو در این زمینه به تالیف اثر پرداخته و شواهد از تخصصشان در حوزه نظر و عمل حکایت دارد. البته در این میان دیدگاه ابن سینا درباره موسقی و ثمرات آن گستردهتر است؛ وی از بعد عملی این هنر در علم طب استفاده نموده است و درکتاب قانون از نظر باریک بین وی دور نمانده و در مواضعی از ثمرات درمانی موسیقی نام برده است.روش بررسی: این تحقیق با روش کتابخانهای به صورت توصیفی به گزارش دیدگاه های ابنسینا، به عنوان پزشک-فیلسوف بزرگ اسلامی درباره اثرات موسیقی در درمان بیماری های روانی و بدنی و تامین سلامت آن دو پرداخته است.یافته ها: ابنسینا در تامین اعتدال مزاج نوزاد به اهمیت موسیقی اشاره نموده است؛ وی در این رابطه دو نکته را مهم برمی شمارد: تکان دادن ملایم نوزاد و موسیقی که برای خواباندن نوزاد استفاده می شود. در اهمیت تاثیر موسیقی در روح و تن نوزاد از نظر ابنسینا همین بس که وی بین گوش کردن نوزاد به موسیقی و آمادگی وی برای انجام ورزش های بدنی و روانی آینده، نسبتی مستقیم برقرار می داند؛ وی در مبحث مربوط به نبض نیز نظرات موسیقایی خویش را بیان نموده و ضمن اینکه بیان می دارد که نبض فینفسه دارای تناسب و توازن موسیقایی است، بر تاثیر موسیقی بر تعادل و تنظیم نبض تاکید نموده است. وی بر این است که کسی که در موسیقی و نواختن آن آشنا داشته باشد قواعد گرفتن نبض را آسانتر فرامی گیردوی موسیقی را جزئی سیار از بدن انسان دانسته است.نتیجه گیری: هر چند موسیقی درمانی به صورت تجربی در قرون جدید شیوع پیدا کرده است ولی حکیمان اسلامی، بخصوص فارابی و ابن سینا، ضمن تحقیقات ارزشمندی در مواردی به صورت تجربی تاثیر آن را نشان دادهاند که می تواند الهام بخش نوآوری های فراوانی در این زمینه باشد. با توجه به اشاراتی که شد، ضرورت اینکه گروهی از متخصصان روانشناسی، علم النفس، طب و موسیقی نظرات این حکیمان در رابطه با موسیقی و نقش آن در درمان بیماری های روان و بدن را بررسی و کاوش کنند بسیار احساس میشود.

موسیقی درمانی، هنر، طب، ابن سینا، فارابی