غلام حسن جعفری - استادیار گروه جغرافیا دانشگاه زنجان، زنجان
زینب براتی - کارشناسی ارشد هیدروژئومورفولوژی دانشگاه زنجان، زنجان

توده باتولیت الوند همدان با جهت شمال غرب- جنوب شرق در جنوب، جنوب شرق و غرب همدان واقع شده است. فرم دره های کوهستانی تحت تاثیر ساختار اولیه، تکتونیک، فرایندهای ژئومورفولوژیک و عوامل مختلف فرسایشی در طی زمان شکل می گیرد. انعکاس برایند کلی فرایندهای اثرگذار زمین شناسی در طی زمان بر فرم منحنی میزان ها قابل ارزیابی است. با بررسی ضریب خمیدگی خطوط منحنی میزان که از تقسیم فاصله هوایی یک خط منحنی میزان بر طول واقعی آن در نقشه های توپوگرافی با مقیاس 50000/1 به دست می آید، می توان تاثیرات درازمدت عوامل اثرگذار بر لندفرم های منطقه را ردیابی کرد. برای این منظور حوضه های منشعب از ارتفاعات الوند همدان، به 28 زیر حوضه تقسیم و شاخص مورفومتریک ضریب خمیدگی در چهار زیرگروه حوضه ای با توجه به بلندترین ارتفاع مسلط به حوضه (3500، 3400، 3200 و 2800) برآورد و بین مقدار ضرایب خمیدگی با ارتفاع منحنی میزان ها روابط خطی برازش شد. سپس وضعیت ضرایب برآورد شده در ارتباط با جهت ناهمواری ها مورد ارزیابی قرار گرفت. مقدار ضریب خمیدگی منحنی میزان ها با توجه به فاصله از قله اصلی، ابتدا روند نزولی و سپس روند صعودی پیدا کرده است. چنین روندی حاکی از تغییر فرایند از یخچالی به مجاور یخچالی است. علاوه بر آن در این توده کوهستانی، با توجه به متفاوت بودن وضعیت پیشانی جبهه کوهستان، ارتفاع حضیض ضرایب خمیدگی دره های واقع در دامنه های شمال شرقی، بالاتر و ضرایب خمیدگی آن ها کمتر از دره های واقع در دامنه های جنوب غربی است. چنین تغییراتی در ضرایب خمیدگی بیان کننده این است که نوع و میزان اثرگذاری فرایندها، تحت تاثیر ارتفاع و جهت ناهمواری ها متغیر بوده و در دامنه های شمال شرقی شرایط مطلوب تری برای اثرگذاری فرایندهای یخچالی وجود داشته است.

ارتفاع حضیض, دره های کوهستانی, فرایند, ضریب خمیدگی, باتولیت الوند