سید وحید رضوی ترمه - کارشناس ارشد، گروه سیستم اطلاعات مکانی، دانشکده ژئودزی و ژئوماتیک، دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی، تهران، ایران.

زمینه و هدف: سالک جلدی، یکی از شش بیماری مهم مناطق گرمسیری و نمونه ای از بیماری های همه گیر می باشد. شیوع و انتشار این بیماری علاوه بر مسائل اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی، تحت تاثیر عوامل محیطی و شرایط اقلیمی نیز می باشد. در مطالعه حاضر به منظور تهیه نقشه حساسیت بیماری سالک جلدی از روش های تصمیم گیری تحلیل سلسله مراتبی و تحلیل شبکه استفاده شد. با توجه به میزان بروز بالای سالک جلدی در استان خوزستان، شهرستان ایذه به عنوان مطالعه موردی انتخاب شد. مواد و روش ها: به منظور تهیه نقشه حساسیت سالک در شهرستان ایذه، تعداد مبتلایان به این بیماری در شهرستان ایذه از سال 92-1387 از مرکز بهداشت استان اخذ گردید. لایه های اطلاعاتی ارتفاع، بارندگی، دما، رطوبت، فاصله از رودخانه، فاصله از مناطق روستایی و کاربری اراضی به عنوان پارامترهای موثر بر بیماری سالک جلدی شناسایی و نقشه های مذکور در محیط GIS آماده گردید. پارامترهاى شناسایی شده با به کارگیری روش تحلیل سلسله مراتبى و تحلیل شبکه به صورت زوجى مقایسه و وزن هر یک از عوامل که مبین میزان تاثیر آن هاست، در نرم افزارهای Expert Choice و Super Decision محاسبه گردید. سپس این پارامترها بر اساس وزن به دست آمده در نرم افزار ArcGIS با یکدیگر تلفیق شدند و نقشه نهایی سالک جلدی حاصل از هر روش تهیه گردید. ارزیابی روش های مذکور با استفاده از منحنی تشخیص عملکرد نسبی (ROC) و 16 نقطه مربوط به وقوع بیماری سالک صورت گرفت. یافته ها: بر اساس نتایج حاصل از وزن دهی پارامترهای موثر با استفاده از روش های تحلیل سلسله مراتبی و تحلیل شبکه، بیشترین وزن به ترتیب مربوط به پارامترهای ارتفاع، دما و بارندگی بود. بر اساس نتایج ارزیابی توسط ROC، دقت نقشه تهیه شده با استفاده از روش تحلیل شبکه برابر 87/8 درصد و دقت روش تحلیل سلسله مراتبی، 68/9 درصد برآورد گردید. نتیجه گیری: نتایج به دست آمده از روش تحلیل شبکه، نشان دهنده دقت خیلی خوب این مدل برای تهیه نقشه حساسیت بیماری سالک جلدی و همچنین نتایج حاصل از روش تحلیل سلسله مراتبی، نشان دهنده دقت متوسط این مدل جهت تهیه نقشه حساسیت سالک جلدی می باشد.

سالک جلدی, سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS), مدل تحلیل سلسله مراتبی, مدل تحلیل شبکه