جواد مومنی دمنه - کارشناس ارشد بیابان زدایی، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه کاشان، ایران
فاطمه جولایی - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی بهداشت محیط، دانشگاه علوم پزشکی گناباد، گناباد، ایران
حسین علیدادی - دانشیار، مرکز تحقیقات علوم بهداشتی، گروه مهندسی بهداشت محیط ، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی مشهد، ایران
رویا پیروی - مربی ، گروه مهندسی بهداشت محیط، دانشگاه علوم پزشکی گناباد، گناباد، ایران

زمینه و هدف: آب زیرزمینی یکی از منابع مهم بهره برداری در مناطق خشک و نیمه خشک ایران است. لذا پراکنش مکانی و زمانی کیفیت آب های زیرزمینی حائز اهمیت است. هدف از این پژوهش، ارزیابی دقت روش های درون یابی مکانی جهت پیش بینی پراکنش مکانی بعضی پارامترهای کیفی آب زیرزمینی نظیر سختی کل، غلظت یون کلسیم، pH، منیزیم و غلظت یون سولفات بود.   مواد و روش ها: در این مطالعه داده های مربوط به 44 نمونه چاه بهره برداری دشت گناباد مورد استفاده قرار گرفت. سپس روش های تابع فاصله معکوس وزن دار، کریجینگ ساده، کریجینگ معمولی و کریجینگ جهانی، تابع شعاعی، تخمینگر عام و تخمینگر موضعی بررسی شد. پس از نرمال سازی داده ها، پلات QQ ترسیم گردید. به منظور انتخاب مدل مناسب برای برازش، روش های ارزیابی متقابل و خطاهای تخمین شامل MBE ، RMSE، MARE و MAPE مورد استفاده قرار گرفتند. در نهایت بهترین روش درون یابی انتخاب شد.  با استفاده از روش های زمین آمار در نرم افزار GIS نقشه های پهنه بندی پارامترهای آب زیرزمینی تهیه شد.   یافته ها: مدل پهنه بندی نهایی نشان داد، در قسمت میانی و جنوب غربی و غرب دشت گناباد به طور متوسط پارامترهای بررسی شده از میانگین کل آن ها در دشت کمتر بوده است. با حرکت از شمال و شمال شرق و شرق دشت به طرف مرکز، جنوب و جنوب غربی دشت غلظت و تراکم کلیه پارامترها کاهش می یابد.    نتیجه گیری: به منظور پهنه بندی پارامترهای کیفی آب، روش های کریجینگ بر سایر روش های زمین آمار ارجحیت دارند.

آب زیرزمینی, درون یابی مکانی, پراکنش مکانی, دشت گناباد