فریده داودی مقدم - دانشیار دانشگاه شاهد ، تهران
بهناز دیندار - دانشجوی کارشناسی ارشد ادبیات پایداری دانشگاه شاهد، تهران

حماسه دینی، از زیر شاخه های نوع ادبی حماسه است که به توصیف قهرمانیهای بزرگان و اولیای دینی هر قوم اختصاص دارد ، این نوع حماسه به بیان مشکلات وجانفشانی قهرمانان وبزرگانی میپردازد که فداکاری آنها نقشی بسزا در تکوین و ریشه دار شدن دین و مذهب یک قوم ایفا کرده است. از جمله این حماسه های دینی، منظومه علی نامه ربیع است که در بیان و توصیف رشادتها و جنگهای حضرت علی (ع) و مناقب ایشان در قرن پنجم، بر وزن شاهنامه و در یازده هزار بیت سروده شده است. از آنجا که برخی صاحبنظران، ازجمله شفیعی کدکنی علی نامه را دارای ارزشهای بلاغی و ادبی دانسته اند، در این پژوهش به بررسی و تحلیل این حماسه مصنوع از منظر ادبی و محتوایی و زیبایی شناختی و پایداری، پرداخته شده است. واکاوی متن از این دیدگاه ها نشان میدهد که کتاب علی نامه، شامل محورهای برجسته از منظر شاخصه های ادبیات پایداری است. از منظر ادبی، این اثر حماسی و مذهبی، گاه دارای ابیات بسیار فاخر و گاه شامل ابیاتی سست و ضعیف است که برخی دلیل این موضوع را این میدانند که ربیع شاعری با معلومات بالا و صاحب دایره لغات وسیع بوده و مواردی را که دارای اهمیت بوده و قابلیت برجسته شدن را داشته است، با ابیاتی فاخر و والا، همراه با تشبیهاتی بسیار زیبا و موارد عادی را که از دیدگاه شاعر اهمیت بالایی نداشته و یا لزومی برای تاکید یر روی آن حوادث ویا رفتارها نمی دیده، با ابیاتی ساده طرح و از آنها گذر کرده است.

علی نامه، ربیع ، حماسه دینی، ادبیات پایداری، شگردهای ادبی.