کارکردهای داستان حضرت موسی(ع) در شعر سبک خراسانی و عراقی

  حضور حجم گسترده توام با ظرفیت های فکری و بلاغی داستان های پیامبران در قرآن کریم، مایه پذیرش نقش های گوناگون از سوی این قصص قرآنی در عرصه شعر فارسی شده است. در این میان، گستردگی رخدادهای دوره حیات و تنوع ابعاد شخصیتی حضرت موسی کلیم الله(ع) در قرآن، به ویژه تقابل او با نیروهای مخالف در چندین جبهه اعتقادی، سیاسی و اقتصادی، سبب شده است سرایندگان فارسی زبان هریک به تناسب افق فکری خود دریافت های گوناگونی از آن به عمل آورند و به دلیل اشتمال آن بر گزیده های حکمت و عرفان و چکیده نظریات تعلیمی صوفیه و اهل تصوف، آن را آیینه طریقت و دستورالعمل آموزه های خود قرار دهند. موضوع این مقاله، تحلیل کارکرد های چندگانه داستان موسی(ع) در شعر فارسی با تاکید بر نقش و بن مایه های تعلیمی و تربیت عرفانی آن، بر پایه دو شیوه سندکاوی و بررسی توصیفی است. بر اساس این پژوهش، کارکردهای این قصه در شعر فارسی دارای چهار گونه ستایشی، وصفی، تعلیمی و عرفانی است و دو کارکرد اخیر، افزون بر هم سویی با اهداف قرآنی آن، از جذابیت، لطایف عرفانی، دلالت های معنایی چندگانه و نقش های انگیزشی و اقناعی برخوردار است و به همین سبب، در نظام تربیت اجتماعی و تعلیم باطنی ایرانیان پیوسته به عنوان رسانه تربیتی و معرفتی مورد توجه بوده است.    

Keywords:

قصص قرآن , کارکردهای داستانی , ادبیات تعلیمی , موسی(ع) , شعر فارسی