بهنام فارسی - استادیار گروه زبان و ادبیات عرب دانشگاه یزد
سارا مومنی - دانشجوی کارشناسی ارشد زبان و ادبیات عرب دانشگاه یزد

      تشبیه تمثیل یکی از اسلوب­های بیانی قرآن کریم است که خداوند متعال برای محسوس کردن مفاهیم عقلی و پرده­­بردای از تندیس معانی ماورایی از آن بهره گرفته است. عناصر طبیعت از جمله (باران و باد) به دلیل ارتباط مستقیم انسان با آنها، در تمثیل­های قرآنی کاربردی پر رنگ دارد. این مقاله در پی آن است با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی  و با تکیه بر نظریه بافت زبانی(سطح صوتی، صرفی، نحوی، معناشناختی) به بررسی کارکرد مثبت یا منفی این عناصر در تشبیهات تمثیلی قرآن پرداخته و به این سوال پاسخ دهد که این دو عنصر در انتقال تصویر وجه شبه برخاسته از این تمثیل­ها، چه نقشی ایفا می­کنند و بافت زبانی قرآن چه تاثیری بر تبیین کارکرد این دو عنصر در انتقال وجه­شبه می­گذارد نتایج بررسی در این مقاله حاکی از آن است که دو عنصر باد و باران در تشبیهات تمثیلی قرآن کارکردی مثبت دارد و چنانچه در جملاتی به کار رفته باشد که به ظاهر بار معنایی منفی دارند؛ اما بافت زبانی قرآن به گونه­ای است که سبب می­شود این دو عنصر به صورت غیر­مستقیم در تفهیم وجه­شبه و روشنگری مفاهیم ناپایداری دنیا، تباهی اعمال کافران و مشرکان، نتیجه انفاق در راه خدا و همچنین نابودی اجر انفاق کنندگان منت­گذار و آزار دهنده، کارکردی مثبت داشته باشند.  

قرآن کریم, تشبیه تمثیلی, باران, باد, بافت زبانی