ندا اخروی - دکترا ، MPH ،مدیر سلامت روانی ،اجتماعی واعتیاد معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی مشهد
سوسن دولت آبادی - دکترا ، MPH -کارشناس مسئول سلامت اجتماعی معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی مشهد

زمینه و هدف: مفهوم سلامت اجتماعی در دهه های اخیردر ادبیات نظام سلامت مطرح گردیده است .شاید وجود عوامل خطر پیچیده ای مانند بیکاری، فقر ، خشونت و نابرابریهای اجتماعی و عوامل محافظتی مانند حمایت اجتماعی در سبب شناسی بیماری های جسمی وبیماریهای روانی از مهمترین دلایل رو آوردن نظام بهداشتی به حیطه سلامت اجتماعی می باشد م دل اجتماع محور جزء برنامه های حیطه ی اجتماعی است .در این برنامه مردم محله با مشارکت مسئولین و بانظارت کمیته ی محلی و راهبری درصدد افزایش سطح سلامت اجتماعی و رفع مشکلات مردم با مشارکت خود آنان و توانمند سازی افراد محله است. هدف ازاین مطالعه بررسی آسیب های اجتماعی وعوامل خطر سلامت اجتماعی بر اساس مدل اجتماع محور می باشد . روش کار: این پژوهش بصورت توصیفی- تحلیلی می باشد . به منظور گردآوری داده ها از پرسشنامه ای ارسالی توسط اداره سلامت اجتماعی وزارت جهت شهرستان های تحت پوشش برنامه اجتماع محور استفاده شده است .پرسشنامه در اختیار200نفر از مردم ساکن درهریک از مناطق حاشیه نشین شهرستان های کاشمر، بردسکن وچناران قرار گرفت .داده های جمع آوری شده از طریق نرم افزارSPSS-11 تجزیه وتحلیل شد.نتایج: بیشترین گروه سنی 35-25 سال (%36)بودند.%39 افراد بیشتر از 5 سال و % 37 بین 5-4 سال ساکن این مناطق بودند. مهمترین مشکل اجتماعی یا آسیب آجتماعی ذکر شده توسط مردم در هر سه شهرستان کمبود فضاهای تفریحی وآموزشی( %97 بود . مشکلات اجتماعی نظیر خشونت، کودکان خیابانی، روسپی گری، فرار از منزل، مزاحمت برای نوامیس زیر %10 گزارش کردند. بی اعتمادی مردم به هم در شهرستان بردسکن خیلی زیاد ولی دردو شهرستان دیگرخیلی کم گزارش شد. از نظر اهمیت سازمان ها در پیشگیری وکنترل آسیب های اجتماعی مرکز بهداشت، فرمانداری وشهرداری در اولویت و سپس شورای محله قرار داشتند. آگاهی مردم در خصوص تلفن های مرتبط با سلامت اجتماعی و اسیب های اجتماعی (شماره 110و 115 )بالای % 90 وشماره 123 را تنها %37 اطلاع داشتند.از دیدگاه مردم برای پیشگیری وکنترل آسیبهای اجتماعی در محله تاسیس اماکن تفریحی، باشگاه های ورزشی، ساخت مکانهای هنری، فرهنگسرا ها،کتابخانه، سینما، توسعه فضای سبز وپارک ها بیشترین اولویت را داشت.بحث و نتیجه گیری: با توجه به نیازسنجی و بررسی انجام شده در این سه شهرستان به منظور افزایش سطح سلامت اجتماعی و پیشگیری از آسیب های اجتماعی پیشنهاد می گردد با لحاظ نمودن دیدگاه ها ونظرات مردم ساکن در این مناطق علاوه بر جلب همکاری ومشارکت آنان گامهای موثری در پیشرفت رشد اجتماعی منطقه و در نهایت به توسعه پایدار جامعه برداشت