تیمور محمدی - دانشیار دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبائی
عبدالساده نیسی - دانشیار دانشکده علوم ریاضی و رایانه دانشگاه علامه طباطبائی
مهنوش عبداله میلانی - دانشیار دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبائی
سحر حواج - دانشجوی دکترای اقتصاد دانشگاه علامه طباطبائی

در این مقاله، رفتار تصادفی بازده­ های روزانه شاخص کل بورس اوراق بهادار تهران (TEDPIX) برای دوره  7/ 1/ 1389 تا 12/ 5/ 1394 مورد بررسی قرار گرفته است. با استفاده از مدل مولفه­ های مشاهده نشده، بازده سهام به دو مولفه دایمی و موقتی تجزیه می­شوند. در مولفه موقتی، ناهمسانی واریانس از نوع انتقال مارکفی بوده که دارای سه وضعیت (واریانس پایین، متوسط و بالا) است. نتایج پژوهش، مناسب بودن مدل مد­های گذرا را نشان می­دهد و مقدار پایین (کمتر از 50) معیار RCM نشان دهنده طبقه بندی مناسب رژیم­ ها در مدل است. مجموع ضرایب خودرگرسیونی در مولفه موقتی، تقریبا 0/4 است که نشان می­دهد، حدود 40 درصد مقادیر جاری مولفه موقتی، توسط مقادیر دو دوره گذشته (دو روز گذشته) توضیح داده می­شوند. دیرش مورد انتظار در وضعیت سه (واریانس بالا) دارای کمترین مقدار است، به این معنا که نوسانات بالا در بازده سهام سریعا به سطح نرمال خود بازمی­گردند. بررسی نمودار مقادیر احتمال بودن در وضعیت  سه نشان می­دهد، تعداد احتمالات با مقادیر یک برای وضعیت سه، در سال مربوط به انتخابات ریاست جمهوری، بسیار زیاد است.

مدل های فضا- حالت, زنجیره مارکف, مدل مد های گذرا, مدل GARCH