حجت الله صادقی - دکتری جغرافیا و برنامه ریزی روستایی و عضو باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان دانشگاه آزاد اسلامی، واحد ایذه، ایذه، ایران
سید اسکندر صیدایی - دانشیار جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران
محمدرضا رضوانی - استاد جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

سد به عنوان یکی از زیرساخت های توسعه منطقه ای و ملی هر کشوری، تاثیرات متفاوتی بر منطقه پیرامون خود ازجمله سکونتگاه های روستایی دارد. این تاثیرات در ابعاد مختلف ازجمله مولفه اجتماعی و روند پایداری آنها موثر می باشد. این مقاله باهدف بررسی تاثیرات اجتماعی سدها بر پایداری سکونتگاه های روستایی، به صورت مطالعه موردی سد کارون سه را مورد تاکید قرار داده است. سد کارون سه به عنوان بزرگ ترین سد قوسی خاورمیانه، در شهرستان ایذه قرار دارد. روش تحقیق بر مبنای ماهیت، توصیفی-تحلیلی و ازنظر هدف کاربردی می باشد. از میان 63 روستای پیرامون سد کارون سه با توجه به خصوصیات جغرافیایی خاص، 38 روستا انتخاب شد. جامعه آماری تحقیق 2531 خانوار بوده که نمونه موردمطالعه با استفاده از فرمول کوکران 334 خانوار محاسبه و درنهایت نیز جهت افزایش میزان اطمینان نمونه، تعداد به 350 خانوار ارتقاء یافت. نتایج نشان داد که سد بر متغیرهایی ازجمله توسعه امکانات رفاهی –خدماتی، تغییرات جمعیت، وابستگی مکانی، ساختار مسکن و ساختار اجتماعی-فرهنگی سکونتگاه های روستایی تاثیر زیادی دارد. روند این تاثیرات نیز چه در قبل از ایجاد سد و چه بعد از ایجاد به ناپایداری اجتماعی منجر شده است. به گونه ای که درروند شاخص هایی مانند عدم توسعه امکانات و همچنین تسریع مهاجرت های روستایی نقش مهمی داشته است. علاوه بر این، بین گروه های روستایی تعریف شده درنتیجه تاثیرگذاری سد، تفاوت معناداری ازنظر هر یک از متغیرهای اجتماعی وجود دارد.

اثرات اجتماعی, پایداری, روستاها, سد, کارون سه