مرجان رحمان مشهدی - دانشجوی دکترای تخصصی دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهران
ناهید اطیابی - دانشیار دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهران
محمد همتی - استادیار موسسه تحقیقات واکسن و سرم سازی رازی شعبه شمال شرق، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران
محسن فتحی نجفی - استادیار موسسه تحقیقات واکسن و سرم سازی رازی شعبه شمال شرق، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران

کلستریدیوم نوویی عامل بیماری کشنده هپاتیت عفونی نکروزان در گوسفند و ندرتا در سایر حیوانات می باشد. بارزترین فاکتور بیماری زایی آن توکسین آلفا است که توسط تیپ B تولید می شود. خسارات اقتصادی بیماری شامل هزینه های مرگ و میر گوسفندان، استهلاک مزارع درگیر و مشکلات بهداشتی لاشه های آلوده است. بیماری فاقد درمان بوده و کارآمدترین روش کنترل بیماری واکسیناسیون گله است که در ایران در حال حاضر بیشتر توسط واکسن های باکترین تولید موسسه تحقیقات واکسن و سرم سازی رازی انجام می شود. در این تحقیق واکسن پنجگانه توکسوئیدی کلستریدیایی حاوی کلستریدیوم نوویی تیپ B با واکسن باکترین/توکسوئید قانقاریای عفونی ساخت موسسه رازی از نظر توان ایمنی زایی و ایجاد تغییرات بیوشیمیایی و هماتولوژی در خون خرگوش سفید نیوزیلندی مورد مقایسه قرارگرفت. تزریقات و خون گیری در روز صفر و 21 روز بعد از آن انجام شد. دو هفته بعد از دومین تزریق خرگوش ها به صورت خوراکی با باکتری مورد چالش قرار گرفتند. نتایج نشان داد ایمنی زایی واکسن توکسوئیدی نسبت به واکسن باکترین/توکسوئید در خرگوش بصورت معناداری بهتر بوده است. فاکتورهای خونی شامل گلبول های سفید، گلبول های قرمز، هموگلوبین، هماتوکریت،(MCV (Mean Cell Volume) ،MCH (Mean cell hemoglobin) ،MCHC (Mean cell hemoglobin concentration و پلاکت هیچ تفاوت معناداری قبل از شروع آزمون و در روز 50 (بعد از چالش با باکتری) بین گروه های تیمار و شاهد در طول دوره ایمن سازی وجود ندارد. اندازه گیری فاکتورهای بیوشیمیایی خون از جمله کراتینین، گلوکز، پروتئین تام، آلبومین،BUN (blood urea nitrogen) ،ALT (alanine aminotransferase)i وAST (aspartate aminotransferase)e نیز نشان داد که تفاوت معنی دار (05/0 > p) نسبت به گروه شاهد مشاهده نمی شود.

آلفاتوکسین, کلستریدیوم نوویی, واکسن توکسوئیدی, ایمنی زایی, واکسن باکترین