تبیین و تحلیل علمی اصلاح الگوی مصرف و تاثیر آن بر اقتصاد ایران

علم اقتصاد همواره از سه بخش اساسی تولید، توزیع و مصرف تشکیل شده است. که هر فردی در هر جامعه‌ای با توجه به نیاز فردی یا جمعی خود در زندگی روزانه با یکی از این سه بخش یا همه بخش‌ها به نوعی سر و کار دارد. اما بخشی که در این نوشتار بیشتر مورد نظر می‌باشد بخش مصرف است، که تمام افراد یک جامعه بی‌شک برای ادامه حیات خود به این بخش مهم، نیاز اساسی دارند. بخش مصرف را می‌توان از دیدگاه‌های مختلفی مورد بحث و تحلیل قرار داد. مثلاً از دیدگاه نظام‌های اقتصاد سرمایه‌داری مثل آمریکا، که هدف اصلی از فعالیتهای اقتصادی (تولید و توزیع) را مصرف می‌دانند. در قاعده کلی این نظام، صرفه‌جوئی هیچ جایگاهی ندارد. اما دیدگاه دیگر، منظر اسلام است. دین مقدس اسلام بهره‌برداری مشروع از نعمتهای الهی و زیبایی‌های زندگی را مباح و روا و اصراف و زیاده‌روی را حرام و ناروا دانسته و محکوم می‌کند. اصولاً، تمدن‌سازی نیازمند الگوهایی در بخش‌ها و حوزه‌های مختلف زندگی انسانی است. از جمله مهم‌ترین آنها می‌توان به مساله «الگوی مصرف» اشاره نمود، زیرا با وجود بهترین الگوها و مناسب‌ترین روشها در تولید و توزیع، شیوه مصرف و فرهنگ آن است که به تمام تلاشهایی که برای اصلاح دو بخش (تولید و توزیع) انجام می‌گیرد، آسیب می‌رساند. اصلاح الگوی مصرف به معنی نهادینه کردن روش صحیح استفاده از منابع است لذا، تحقق این مهم نیازمند فرهنگ‌سازی پایدار است، و این خود نیازمند راهکاری است تا همه افراد جامعه الزام رفتارهای اصلاح مصرف را احسان کنند، و به تدریج این اصلاح نهادینه شده و به یک رفتار پایدار و نهایتا به یک فرهنگ در تمامی عرصه مصرف تبدیل شود. از این روست که همگان بر اصلاح و تصحیح الگوهای مصرف و ایجاد فرهنگی مناسب تاکید می‌ورزند تا زمینه برای بهره‌برداری درست امکانات فراهم آید. این مقاله در دو بخش مبانی نظری و مبانی راهبردی سازماندهی شده است و هدف از نگارش آن، اولا تبیین علمی مقوله مصرف و اصلاح الگوی مصرف، همچنین تشریح ابعاد مختلف به ویژه اسلام است و ثانیا، تحلیل و تشریح وضعیت ایران در الگوی مصرف و بررسی تاثیر اصلاح الگوی مصرف بر اقتصاد ایران به همراه ارائه راهکارها و پیشنهاداتی جهت اجرای بهتر مبانی و اصول الگوی مصرف درست، می‌باشد. تا هم آگاهی و شناخت لازم برای تشخیص الگوی صحیح مصرف به دست آید و هم در مرحله عمل و صحنه اجرایی، ویژگی‌های الگوی مناسب مصرف برای افراد جامعه روشن شود و شیوه‌های صحیح تخصیص درآمدها و مصرف کالاها و خدمات تعیین گردند.

Keywords:

مصرف , صرفه‌جویی , اصلاح الگوی مصرف , اقتصاد , توسعه