سیده مائده شنانی هویزه - دانشجوی کارشناسی ارشد، مهندسی منابع آب، دانشکده مهندسی علوم آب، دانشگاه شهید چمران اهواز
حیدر زارعی - استادیار، گروه هیدرولوژی و منابع آب، دانشکده ی مهندسی علوم آب، دانشگاه شهید چمران اهواز، ایران
حبیب رمضانی - محقق در دانشگاه علوم کشاورزی سوئد، اومئو، سوئد

هدف از مطالعه­ی حاضر بررسی اثر تغییرات کاربری اراضی ایجاد شده در طول سال­های 88-1369 در حوضه­ی آبریز ابوالعباس بر هیدروگراف سیل می­باشد. برای دست یابی به این هدف از تلفیق روش های سنجش از دور، سامانه اطلاعات جغرافیایی و مدل هیدرولوژیکی HEC-HMS استفاده شد. ابتدا نقشه­های کاربری اراضی سال­های 1369 و 1388 حوضه، با استفاده از تصاویر ماهواره­ای لندست/TM و الگوریتم شبکه­ی عصبی مصنوعی با دقت قابل قبولی در هشت کلاس کاربری تهیه شدند. سپس هر یک از این نقشه­ها برای تهیه­ی نقشه شماره منحنی سال­های 1369 و 1388 منطقه، با نقشه گروه هیدرولوژیک خاک در محیط GIS تلفیق شدند. در نهایت مدل HEC-HMS با استفاده از روش شماره منحنی رواناب (SCS-CN)برای برآورد رواناب حوضه برای چهار واقعه­ی بارش-رواناب مشاهده­ای رخ داده در سال­های 1388 و 1389 واسنجی و اعتبارسنجی شد. نتایج شبیه­سازی نشان داد که به علت تغییرات کاربری اراضی که در جهت کاهش سطح جنگل و افزایش سطوح مراتع و مناطق مسکونی اتفاق افتاده است، میزان دبی اوج و حجم سیلاب در حوضه­ی آبریز ابوالعباس طی دوره­ی مورد مطالعه، به طور متوسط به ترتیب 5/5 و 1/5 درصد افزایش یافتند. از سویی دیگر نتایج نشان داد که تغییرات کاربری بر زمان رسیدن به دبی اوج هیدروگراف سیلاب اثری نداشته است.

تصاویر ماهواره ای, کاربری اراضی, سیل, HEC-HMS, حوضه آبریز ابوالعباس