حمید رضا بابائی - استادیار پژوهش موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر
حسین سبزی - کارشناس مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی لرستان
نسرین رزمی - مربی پژوهش مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی اردبیل (پارس آباد مغان)

این تحقیق با هدف بررسی سازگاری و پایداری عملکرد دانه 19 لاین خالص سویا به همراه رقم تجارتی کوثر در سه منطقه کرج، خرم آباد و مغان طی دو سال زراعی ( 1393- 1392) اجرا شد. بدین منظور پس از آماده سازی زمین و پیاده نمودن نقشه آزمایشی اقدام به کشت بذور ژنوتیپ ها در کرت های مربوطه گردید. در طول دوره رشد گیاه مراقبت های زراعی معمول به عمل آمد و پس از برداشت عملکرد هر ژنوتیپ برآورد گردید. تجزیه واریانس مرکب بر اساس مدل امی، آماره ASV، نمودار دو بعدی عملکرد ژنوتیپ ها (لاینهای خالص) و محیط ها برای مولفه اول IPCA1 و نیز نمودار دو بعدی دو مولفه IPCA1 و IPCA2 توسط نرم افزار Genstat 12 انجام شد. نتایج تجزیه واریانس مرکب امی بیانگر معنی دار بودن اثرات جمع پذیر ژنوتیپ و محیط و اثر ضرب پذیر ژنوتیپ × محیط در سطح 1 % بود. مجموع مربعات اثرات ژنوتیپ، محیط و ژنوتیپ × محیط به ترتیب 4% ، 46 % و 13 % از مجموع مربعات کل را تشکیل دادند. همچنین سه ژنوتیپ: (Spry × Nemaha/7) G10، ( Spry × Savoy/3) G16 و(Kousar) G20 بر اساس معیار ASV و نمودارهای بای پلات1 و3 از پایدارترین ژنوتیپ ها بودند که ژنوتیپ(Spry × Nemaha/7) G10 با توجه به عملکرد (Kg/ha 2764) و پایداری به عنوان بهترین ژنوتیپ انتخاب شد.

سویا, لاین های خالص, پایداری عملکرد, اثر متقابل ژنوتیپ × محیط و روش امی