گودرز احمدوند - معاونت تحصیلات تکمیلی دانشگاه بو علی سینا همدان
سمیه حاجی نیا - دانشجوی دکتری فیزیولوژی گیاهان زراعی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان

به منظور بررسی اثر کشت مخلوط بر عملکرد کمی و کیفی ارزن و سویا در رژیم های مختلف آبیاری، آزمایشی در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه بوعلی سینا در سال 1394، به صورت کرت های خردشده در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. عامل اصلی رژیم های آبیاری در سه سطح (آبیاری پس از 60، 90 و 120 میلی متر تبخیر تجمعی آب از تشت تبخیر) و عامل فرعی الگوی کشت مخلوط جایگزینی در پنج سطح (33 درصد ارزن+ 67 درصد سویا (67 سویا: 33 ارزن)، 50 درصد ارزن+ 50 درصد سویا (50 سویا: 50 ارزن)، 67 درصد ارزن+ 33 درصد سویا (33 سویا: 67 ارزن) و تک کشتی سویا و ارزن) بودند. نتایج نشان داد بیشترین غلظت فسفر دانه ارزن (35/0 درصد) در نسبت (50 سویا: 50 ارزن) در رژیم آبیاری 60 میلی متر تبخیر و کمترین میزان آن (12/0 درصد) در کشت خالص ارزن در رژیم آبیاری 120 میلی متر تبخیر، مشاهده شد. بیشترین غلظت فسفر دانه سویا (27/0 درصد) در نسبت (50 سویا: 50 ارزن) مشاهده شد که 4/14 درصد در مقایسه با کشت خالص سویا، بیشتر بود. غلظت فسفر و روغن دانه سویا در رژیم آبیاری 120 میلی متر تبخیر در مقایسه با رژیم آبیاری 60 میلی متر تبخیر به ترتیب 7/40 و 14/26 درصد کاهش یافت. کشت مخلوط غلظت پروتئین دانه ارزن را افزایش داد. کشت مخلوط کارآیی مصرف آب ارزن و سویا را افزایش داد. نسبت کاشت (50 سویا: 50 ارزن) در رژیم آبیاری 60 میلی متر تبخیر، بیشترین نسبت برابری زمین 14/1 را به خود اختصاص داد.

آبیاری, الگوی کاشت, پروتئین, فسفر, نسبت برابری زمین