سارا شعبانی نژاد - دانشجوی کارشناسی ارشد واحد اهواز
زهرا خدارحم پور - عضو هیات علمی واحد شوشتر
مهدی سلطانی حویزه - عضو هیات علمی واحد اهواز

شوری یکی از مهم ترین تنش های محیطی است که تولید محصولات زراعی را تحت تاثیر قرار می دهد. تحقیق حاضر به منظور مطالعه تنوع ژنتیکی در 20 رقم گندم در سال 1394 در دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار شامل 20 رقم به عنوان عامل اول و تنش شوری با کلرید سدیم در 4 سطح صفر (آب مقطر)، 4، 8 و 12 دسی زیمنس بر متر به عنوان عامل دوم اجرا گردید. تجزیه به مولفه های اصلی، 11 صفت بررسی شده را به 2 مولفه تقسیم و بر اساس آن 57 درصد از کل تغییرات داده ها را توجیه نمود. اولین و دومین مولفه به ترتیب 7/39 و 9/16 درصد از تغییرات کل داده ها را بیان کرد و به ترتیب متحمل به تنش شوری و حساس به تنش شوری نام گذاری گردیدند. با استفاده از تجزیه خوشه ای 20 رقم مورد بررسی در سه خوشه قرار گرفتند. ارقام ارگ، بهار، لیستان، مارون و هیرمند در خوشه دوم قرار گرفتند و از نظر صفات درصد سبزشدن، طول گیاهچه، وزن خشک گیاهچه، شاخص بنیه بذر، محتوای نسبی آب برگ، غلظت یون پتاسیم، نسبت یون پتاسیم به سدیم، شاخص تحمل براساس وزن و طول گیاهچه بالاتر از میانگین کل بودند و شایان ذکر است که بالابودن این صفات در شرایط تنش شوری مطلوب می باشد. همچنین از نظر نشت یونی و غلظت یون سدیم کمتر از میانگین کل بودند که این از نظر تحمل به شوری مطلوب می باشد. براساس نتایج این مطالعه، استفاده از این ارقام برای برنامه های اصلاحی آینده برای تحمل به شوری توصیه می گردد.

تجزیه چند متغیره, تنوع ژنتیکی, شوری, گندم