لیلا جهانبان - عضو هیئت علمی گروه علوم کشاورزی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
امید لطفی فر - استادیار گروه علوم کشاورزی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
سمانه متقی - استادیار گروه علوم کشاورزی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

به­منظور بررسی کارایی سه روش پیش­تیمار بذر جهت افزایش مقاومت به تنش های شوری و خشکی گلرنگ در مرحله جوانه زنی و رشد اولیه، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی و در چهار تکرار در آزمایشگاه موسسه تحقیقات گیاهپزشکی کشور، بخش علف های هرز انجام گرفت. عامل اول نوع تنش شامل دو تنش شوری و خشکی، عامل دوم روش پیش تیمار بذر شامل سه روش هیدروپرایمینگ (پیش­تیمار بذر با استفاده از آب مقطر به مدت 6 ساعت)، هالوپرایمینگ (تیمار بذر در محلول کلرید سدیم 100میلی­مولار) و پرایمینگ با استفاده از KNO3 (5/0 درصد) به همراه شاهد (عدم پیش تیمار) و عامل سوم پتانسیل آب شامل 0، 3/0-، 6/0- و 2/1- مگاپاسکال بود که جهت ایجاد پتانسیل های مذکور در تنش شوری از NaCl و در تنش خشکی از PEG (پلی اتیلن گلایکول) استفاه گردید. نتایج نشان داد که هر دو تنش خشکی و شوری بر روی جذب آب، درصد جوانه زنی، طول ریشه و ساقه و شاخص بنیه گیاهچه اثر منفی گذاشت ولی در پتانسیل رطوبتی برابر، تاثیر منفی تنش خشکی بر کلیه صفات به­صورت معنی دار بیشتر از تنش شوری بود. در همه پتانسیل­های رطوبتی و به­ویژه در مورد تنش خشکی اثر پیش­تیمار بذر بر حفظ توان جوانه­زنی بذر موثر بود. تاثیر مثبت پیش­تیمار بذر در هر دو تنش خشکی و شوری، با شدیدتر شدن تنش افزایش یافت. در هر دو تنش خشکی و شوری تاثیر هیدروپرایمینگ بذر بر کاهش خسارت تنش­ها بیشتر از سایر پیش­تیمارهای مورد آزمایش بود و می­تواند به عنوان راهکاری کم­هزینه و سودمند به کار گرفته شود.

پرایمینگ, تنش شوری, تنش خشکی, سرعت جوانه زنی, گلرنگ