محمد محسن زاده گلفزانی - دانشجوی دکتری رشته بیوتکنولوژی کشاورزی- گیاهی، دانشکده علوم کشاورزی- دانشگاه گیلان
فائقه محمد - کارشناسی ارشد اصلاح نباتات، دانشکده علوم کشاورزی- دانشگاه گیلان
سید حسن حسنی کومله - استادیار، بیوشیمی، گروه بیوتکنولوژی کشاورزی- دانشکده علوم کشاورزی- دانشگاه گیلان
حبیب الله سمیع زاده لاهیجی - دانشیار، اصلاح نباتات- بیوتکنولوژی، گروه بیوتکنولوژی کشاورزی-دانشکده علوم کشاورزی- دانشگاه گیلان

این مطالعه به­منظور گروه­بندی 10 ژنوتیپ کلزا با استفاده از نشانگرهای مولکولی و همچنین بررسی مقاومت به خشکی این ژنوتیپ­ها انجام شده است. در این تحقیق با استفاده از 19 آغازگر تکی و ترکیبی ISSR و رتروترانسپزون، 85 نوار چندشکل به دست آمد و درصد چندشکلی نشانگرها بین 50 تا 100 متغیر بود. تجزیه خوشه­ای داده­های مولکولی، ژنوتیپ­ها را در سه گروه که به ترتیب 5، 3 و 2 ژنوتیپ، قرار داد. نتایج حاصل از واکنش ژنوتیپ های کلزا به خشکی در مرحله جوانه زنی در آزمایش فاکتوریل در قالب طرح بلوک با سه تکرار تجزیه و تحلیل شد. تجزیه خوشه­ای داده های جوانه زنی به روش UPGMA و فاصله اقلیدوسی، تیمارها را در چهار گروه مجزا قرار داد. تجزیه تابع تشخیص کانونی به روش خطی فیشر نشان داد که خوشه­بندی به روش UPGMA با 95 درصد صحت، انجام شده است. گروه دوم از لحاظ اکثر صفات دارای ارزش بالایی بود و با قرار گرفتن تیمارهای مختلف ژنوتیپ SLM046 در این گروه می توان آن را به عنوان ژنوتیپ متحمل معرفی کرد. نتایج حاصل از تجزیه به مولفه­های اصلی پس از چرخش وریماکس سه مولفه با نام­های ساقه چه، ریشه چه و درصد جوانه­زنی را مشخص نمود که در مجموع 31/88 درصد از تغییرات بین صفات را توجیه کردند و بررسی دیاگرام پراکنش براساس دو مولفه اول، ناحیه اول را به­عنوان ناحیه مطلوب تشخیص داد و تیمارهای مربوط ژنوتیپ های که در این ناحیه قرار دارند، ژنوتیپ های با عکس­العمل مطلوب نسبت به تنش خشکی هستند و می­توان آن­ها را به­عنوان ژنوتیپ متحمل در مرحله جوانی زنی معرفی نمود.

پتانسیل اسمزی, پلی اتیلن گلیکول, تنوع, سرعت رشد, نشانگر مولکولی