حسن گلیج - دانشکده کشاورزی, دانشگاه لرستان،
امیرحمزه حقی ابی - استاد گروه مهندسی علوم آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه لرستان دکترای تخصصی / مهندسی آب و سازه های آبی
مجتبی صانعی - پژوهشکده آبخیزداری
حجت الله یونسی - گروه مهندسی آب ، دانشکده کشاورزی دانشگاه لرستان

مکانیزم جریان در قوس رودخانه­ها نسبت به مسیرهای مستقیم دارای پیچیدگی فراوانی است که از آن جمله وجود جریان­های حلزونی است .در این پژوهش، با انجام مطالعه آزمایشگاهی در یک کانال U شکل، از سازه­های آستانه، آبشکن ودیوار جداکنندهبرای کنترل رسوب در سه نسبت آبگیری 17/0، 21/0 و 26/0استفاده شد. نتایج نشان داد ترکیب سازه آستانه، آبشکن ودیوارجداکننده14 درجه بیشترین کنترل رسوب را در درصدهای مختلف داشته و 92 درصد رسوب ورودی را نسبت به آزمایش شاهد کاهش می­دهد و در آزمایش آستانه با افزایش درصد آبگیری کارایی این سازه کاهش می­یابد و کمترین درصد کاهش رسوب برای انحراف 26 درصد برابر 65 درصد می­باشد. بررسی تغییرات مقدار چرخش جریان در دهانه آبگیر به صورت کمی بررسی شد و مشخص شد که روند تغییرات در آزمایش­های شاهد و آستانه با دیگر آزمایش­ها متفاوت است. با بررسی تنش برشی بستر مشخص شد که اولا تنش برشی در قوس خارجی بیشتر از قوس داخلی است دوما با افزایش درصد آبگیری، تنش برشی در طول دهانه آبگیر افزایش می­یابد. بکارگیری سازه دیوار جداکننده 14 درجه باعث تغییر الگوی مکانی تنش برشی جلوی آبگیر می­شود به طوریکه مقدار تنش برشی در نزدیک دهانه کاهش و تنش برشی حداکثر به سمت مرکز کانال و پشت سازه منتقل می­گردد که منجر به کاهش میزان فرسایش و انحراف رسوب به داخل آبگیر می­گردد.

کانال U شکل, تنش برشی, آبگیر جانبی, جریان ثانویه