ارزیابی کیفیت آب رودخانه دز با استفاده از روش های آماری چند متغیره

در تحلیل آماری متغیرهای کیفی آب، تعیین روابط بین متغیرهای مزبور، از مسائل مهم به­شمار می­آید. در این تحقیق جهت یافتن روابط بین متغیرها و تعیین متغیرهای اصلی تعیین­کننده ی کیفیت آب به­ترتیب از تحلیل همبستگی کانونی و تحلیل مولفه ی اصلی استفاده شد. همچنین برای دسته­بندی ایستگاه های مورد مطالعه از روش تحلیل خوشه ای استفاده شد. نتایج نشان داد بین دو دسته متغیرهای فیزیکی و شیمیایی رودخانه ی دز، رابطه ی معنی­داری وجود دارد که بیشتر ناشی از منابع انسان­ساخت (مانند کشت و صنعت هفت تپه و کارخانجات صنعتی) هستند. هم­چنین نتایج تحلیل مولفه ی اصلی، نشان داد متغیرهای اصلی تعیین­کننده ی کیفیت آب رودخانه ی دز EC، دما، SAR، SO4، pHو DO هستند که اغلب ناشی از آلاینده های صنعتی و انسانی می باشند. نتایج حاصل از تحلیل خوشه ای برای دسته بندی ایستگاه ها نشان داد ایستگاه های بامدژ و حرمله (پایین­دست شهر دزفول) از نظر تشابه متغیرهای کیفی آب در یک دسته قرار می گیرند و ایستگاه تله زنگ ­(بالادست شهر دزفول) با سایر ایستگاه ها شباهتی ندارد. بنابراین منطقه ی شهرنشین و آلاینده های انسانی در دسته بندی ایستگاه ها تاثیر به­سزایی داشته اند.

Keywords:

تحلیل خوشه ای , رودخانه ی دز , کیفیت آب , مولفه ی اصلی , همبستگی کانونی