روندیابی و رده بندی عوامل موثر بر کاهش تراز آب زیرزمینی با بهره گیری از تبدیلات موجک متقابل و ارتباطی؛ مطالعه موردی آبخوان دشت سیلاخور

شناسایی عوامل تاثیرگذار در فرآیندهای هیدرولوژیکی نقش مهمی را در مدیریت منابع آب ایفا می­کند. در این پژوهش با به­کارگیری تبدیل موجک متقابل و ارتباطی بر روی سری­های زمانی بارش، دما و دبی خروجی میزان تاثیر تغییرات هر یک از این پارامترها بر روی نوسانات تراز آب زیرزمینی دشت سیلاخور اولویت بندی می­گردد. تبدیل موجک متقابل و ارتباطی میزان تاثیر متقابل و تاخیر فاز دو سری زمانی را نسبت به هم برآورد می کند. این تبدیلات بیانگر آن است که دو سری زمانی در چه دوره و با چه تاخیر فازی با یکدیگر مرتبط هستند. برای این منظور سری­های زمانی تراز آب زیرزمینی- دبی، تراز آب زیرزمینی- بارش و تراز آب زیرزمینی- دما به صورت زوجی وارد الگوریتم تبدیل موجک متقابل و ارتباطی شده و میزان تاثیر و ارتباط متقابل میان این سری های زمانی سنجیده می­شود.  نتایج به دست آمده از این پژوهش بیانگر آن است که سری زمانی دبی که نماینده تاثیرات انسانی است با میانگین ضریب ارتباط موجکی 83/0 از سری های زمانی بارش و دما که نماینده­ی تغییرات اقلیم هستند با میانگین ضریب ارتباط موجکی به ترتیب 52/0 و 58/0 تاثیر بیشتری را بر کاهش تراز سطح آبخوان دشت سیلاخور دارد. بنابراین عوامل انسانی از عوامل اقلیمی در کاهش تراز آب زیرزمینی این دشت تاثیرگذارتر است.

Keywords:

تراز آب زیرزمینی , تبدیل موجک متقابل , موجک ارتباطی , دشت سیلاخور , عوامل انسانی