صمد امامقلی زاده - گروه آب و خاک، دانکشده کشاورزی ، دانشگاه صنعتی شاهرود
ابراهیم نوحانی - گروه عمران، سازه های هیدرولیکی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد دزفول،
فروغ فرهادی - کارشناسی ارشد سازه های آبی گروه آب و خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه صنعتی شاهرود_ شاهرود
خلیل اژدری - دانشیار گروه آب و خاک، دانشکده کشاورزی ، دانشگاه صنعتی شاهرود

پایه­ها و تکیه­گاه­های جانبی پل در عرض رودخانه باعث تغییر الگوی جریان آب و در نتیجه موجب ایجاد آبشستگی موضعی در اطراف این سازه­ها می­شوند. این امر یکی از دلیل اصلی شکست پل­ها می­باشد. سازه­های مختلفی را می­توان برای تغییر الگوی جریان در اطراف تکیه­گاه پل استفاده نمود که از جمله آن استفاده از پره­­های مستغرق می­باشد. در این تحقیق، به بررسی اثر این سازه در کاهش آبشستگی موضعی اطراف تکیه­گاه پل با دماغه­ی گرد پرداخته شد. آزمایش­ها در یک فلوم با مقطع مرکب و با استفاده از رسوبات غیرچسبنده با قطر متوسط (50d) 1 میلی متر انجام شدند. آزمایش­ها در دو مرحله انجام شد: در مرحله اول بدون حضور پره­­های مستغرق (5 آزمایش) و در مرحله دوم با حضور پره­­های مستغرق (45 آزمایش). پره­ها با طول 10 سانتی­متر و ارتفاع 33/3 سانتی­متر (3L/H=) و با زاویه 20 درجه نسبت به جریان در سه آرایش یک ردیفه، دو ردیفه موازی و دو ردیفه زیگزاکی قرار گرفتند. نتایج پژوهش نشان می­دهد که خصوصیات هندسی توسعه حفره آبشستگی در دماغه تکیه­گاه همانند مطالعات سایر محققین می­باشد. همچنین پره­های مستغرق موجب کاهش آبشستگی اطراف تکیه­گاه شده و موجب حرکت حفره آبشستگی و دور کردن آن از دماغه­ی تکیه­گاه به سمت مرکز کانال شده است. درنهایت نتایج بدست آمده نشان  داد آرایش دو ردیفه موازی که در آن ردیف اول پره با فاصله 5 سانتی­متر (نصف قطر تکیه­گاه) و ردیف دوم با فاصله 10 سانتی­متر (برابر با قطر تکیه­گاه) از تکیه­گاه قرار داده شدند، موجب کاهش 81/87 درصدی حداکثر عمق آبشستگی شده­اند.

واژه‎های کلیدی: آبشستگی موضعی, رسوب, رودخانه, مقطع مرکب