عبدالله حسن زاده میرعلی - دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه سمنان، سمنان، ایران
آرتمیز صیادچمنی - کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه سمنان، سمنان، ایران

مکتب ادبی ناتورالیسم در اواخر قرن نوزدهم با تلاش امیل زولا در فرانسه پایگذاری شد. این مکتب رفتار و افکار انسان را برخاسته از امیال طبیعی و غرایز درونی می داند و بر جنبه های توارث، محیط، لحظه و مشاهده زندگی انسان به دور از آرمان گرایی تاکید می ورزد. ناتورالیسم از راه ترجمه وارد ادبیات ایران شد و برخی از نویسندگان معاصر ایرانی، از جمله بهمن شعله ور را تحت تاثیر خود قرارداد. در این مقاله، رمان سفر شب از شعله ور به شیوه تحلیلی توصیفی از منظر مکتب ناتورالیسم ادبی بررسی شده است و نتیجه به دست آمده، از تجلی شانزده مولفه ناتورالیسم در این اثر حکایت می کند. مولفه های توصیف دقیق و شرح جزئیات، ضدیت با قراردادهای اخلاقی و مذهبی، زشت نگاری، عنوان بی پرده مسائل جنسی، شکست حرمت کلمات و مفاهیم، تاثیر محیط، زبان محاوه، احساس یاس و پوچی، پرداختن به طبقه فرودست، و نفی اراده و اختیار از پرتکرارترین مولفه های رمان سفر شب هستند. دلایلی مانند سبک نویسنده و فضای سیاسی و اجتماعی حاکم بر دهه 30 و 40 از علل اساسی بسامد این مولفه ها به شمار می رود.

مکتب ادبی, ناتورالیسم, رمان, سفر شب, بهمن شعله ور