بتول کیخا - دانشگاه زابل

نسخ خطی از مهم ترین ارکان فرهنگی بشر و نشانگر تاریخ و تمدن یک سرزمین از زوایای مختلف می­باشند. از آن­جا که زبان فارسی بیش از چهارصد سال زبان رسمی شبه قاره­ی هند بوده، نسخ خطی فارسی بسیار زیادی در کتابخانه­ها و مراکز اسناد این کشور یافت می­شود که هریک از این آثار، میراث ارزشمند فرهنگی و تاریخی شبه قاره و ایران به شمار می­آیند. از این رو با در نظر گرفتن گستره­ی زبان و ادب فارسی در هند و با هدف صیانت از این میراث فرهنگی، مطالعه در حوزه­ی نسخ خطی فارسی موجود در مجموعه­های این کشور ضروری به نظر می­رسد. در این مقاله با استفاده از روش مروری- کتابخانه­ای و سندی، ضمن معرفی نسخ خطی، به گردآوری و ارائه­ی فهرست نامه­های این آثار در کتابخانه­ها و مراکز اسناد هندوستان پرداخته می­شود. یافته های این پژوهش حاکی از آن است که تاکنون 135 عنوان فهرست نامه از نسخ خطی فارسی در هند تنظیم و تدوین شده که در 39 کتابخانه و مرکز اسناد این کشور نگهداری می­شوند. طبیعتا محتمل است که درصد زیادی از این آثار به دلیل شرایط نامناسب حفاظت و نگهداری، از بین رفته و یا مهجور مانده، به ثبت نرسیده باشند.

نسخ خطی, کتابخانه ها, مراکز اسناد, هند