مقداد گلشنی - دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه سیستان و بلوچستان
محمد بارانی - گروه آموزشی زبان و ادبیات فارسی دانشگاه سیستان و بلوچستان
مریم خلیلی جهانتیغ - گروه آموزشی زبان و ادبیات فارسی دانشگاه سیستان و بلوچستان

پراپ در پژوهشی روی صد قصه فولکلور روس، خویش کاری شخصیت ها را کوچک تر ین واحد ساختارین روایت دانست و با تجزیه و تحلیل آن ها، ساختار پیرنگ قصه و نظام کنش های روایی را صورت بندی نموده، حکم هایی در مورد ساختار بنیادین قصه های پریان و رده بندی آن ها صادر کرد. پژوهش حاضر، با تکیه بر نظریه پراپ، نخست درپی سنجش کار آمدی الگوی او در تبیین ساختاری روایت نبرد های مربوط به پاد شاهی بدیادران (Vidyadhara) در دریای اسمار بین سورج پرب (Suryaprabha) و شرته شرما (Šrutašarman) و نیز نبرد های مربوط به کین خواهی سیاوش و پاد شاهی آرمانی کی خسرو در شاهنامه است و سپس به مقایسه تطبیقی ساختار تحلیل شده روایت این نبرد ها می پردازد. پس از تجزیه و تحلیل قصه ها مشاهده می شود که الگوی نظریه پراپ تبیین مناسبی از ساختار روایی خویش کاری های این قصه ها ارائه می کند که در مواردی با پیشنهاد هایی برای کار بست بهتر این نظریه همراه می شود. این الگو همسانی ساختار کلی و نیز همسانی برخی روابط درونی خویش کاری روایت های مذکور را آشکار می کند. همچنین ناهمسانی برخی جزئیات خویش کاری ها نیز که می تواند نمایاننده تفاوت های فرهنگی هند و ایران به عنوان بستر پردازش روایت ها باشد، در نمود گار خویش کاری ها انعکاس می یابد.     

ساختار, روایت, پراپ, دریای اسمار, شاهنامه