بررسی آزمایشگاهی عملکرد سازه های سنگریز در تثبیت نقاط شکست در کانال مستطیلی

معمولا نقاط شکست در بستر رودخانه ­ها به صورت پایین افتادگی­های متوالی بستر شکل می­گیرند. پسروی نقاط شکست باعث ناپایداری، فرسایش، کف­کنی و حرکت رسوبات در رودخانه می­شود و ممکن است به سازه­ هایی همچون پل­ها و بدنه آبراهه خسارات عمده وارد سازد. در تحقیق حاضر، دو نقطه شکست متوالی با شیب ده درصد به فاصله یک متر در بستر ماسه­ ای یک کانال مستطیلی روباز با شیب ملایم 003/0 احداث شد و فرسایش بستر، توسعه و مهاجرت نقاط شکست به ازای دبی ­های مختلف بررسی گردید. سپس عملکرد چهار نوع سازه ی آستانه سنگریز، آستانه شیب دار، خیزآب نیوبری و خیزآب باله­ای عرضی در تثبیت هرکدام از دو نقطه شکست به طور آزمایشگاهی مطالعه ­شد. تمام سازه­ ها در کنترل فرسایش بستر موفق بودند، اما خیزآب­ها بهتر از آستانه ­ها عمل کردند؛ به ویژه خیزآب نیوبری که همراه با تمرکز جریان در میانه کانال، مهاجرت نقطه شکست را به خوبی متوقف کرد و موقعیت آن را کاملا تثبیت نمود.آزمایش­ها نشان داد که احداث سازه­ کنترل، نه تنها در تثبیت یک نقطه­ شکست موثر است، بلکه توسعه نقطه شکست مجاور آن را نیز کند می­سازد.

Keywords:

نقطه شکست , تثبیت بستر , فرسایش , سازه های کنترل شیب