رامین گرجی شانی - دانش آموخته کارشناسی ارشد مهندسی آب و سازه های هیدرولیکی، دانشگاه شهید باهنر کرمان
غلامعباس بارانی - استاد دانشکده فنی و مهندسی، بخش مهندسی عمران، دانشگاه شهید باهنر کرمان

تالاب های هویزه در جنوب غرب ایران، و در حوضه آبریز رودخانه های کرخه و دجله قرار گرفته اند. در سال های اخیر به دلیل فعالیت­های انسانی، به ویژه احداث چندین سد و بند انحرافی در محدوده ورودی این تالاب ها، تنش های شدید هیدرولوژیکی و زیست­ محیطی بر پیکره آنها وارد گردیده است؛ به گونه ای که تالاب ها بخش عظیمی از مساحت خود را ازدست داده و به بزرگترین کانون ریزگردها در سطح منطقه تبدیل شده ­اند. تعیین نیاز آبی تالاب ها می تواند شرایط اکولوژیکی آنها را باز گردانیده و در بهبود عملکرد زیست­ محیطی آنها نقش به سزایی داشته باشد. از این رو در این پژوهش نیاز آبی تالاب ها، بر اساس روش ترکیبی محاسبه گردید. با استفاده از داده های هیدرولوژیکی، سیستم اطلاعات جغرافیایی، و مشاهدات میدانی حریم و حد بستر تالاب ها بدست آمده و سپس با استفاده از شاخص نرمال شده تفاوت پوشش گیاهی، میزان سطح آب و پوشش گیاهی بدست آمد. همچنین با استفاده از مشاهدات میدانی و گزارشات سازمان های وابسته، مشخص گردید که گیاه نی باتلاقی، گونه زیستی غالب در منطقه بوده و از این رو در محاسبه نیاز آبی تالاب­های هویزه، نیاز آبی اکولوژیکی آن مشخص گردید. برای برآورد نیاز آبی تالاب ها دو روش ارائه گردید که در روش اول، تالاب ها در شرایط قبل از بروز تنش قرار می­گرفتند و روش دوم شامل حفظ ایده آل مناطق شمالی تالاب ها که در مجامع بین المللی ثبت گردیده اند و جلوگیری از بروز ریزگردها در بخش جنوبی تالاب ها می باشد. نتایج نشان داد که تحت روش اول نیاز آبی تالاب ها حدود 6/15 میلیارد متر مکعب و در حالت دوم، حدود 4/12 میلیارد متر مکعب در سال می باشد.

تالاب های هویزه, ریزگردها, روش ترکیبی, حق آبه زیست محیطی